روش گلد استاندارد تشخیص سل

سل دارای دوره کمون طولانی است که 95درصد موارد بیماری و 98 درصد موارد مرگ ناشی از بیماری سل، در کشور های در حال توسعه رخ می دهد و این در حالی است که 75 درصد آنها در گروهای سنی فعال اقتصادی بین 15 تا 50 سال گزارش گردیده است. هدف از برنامه غربالگری سل شناسایی بیماری حاد در مراحل اولیه و پی‌بردن به موارد نهفته این بیماری و در نهایت درمان بموقع و پیشگیرانه آن می باشد. لازم به ذکر است که استراتژی درمانی رایج برای سل فعال هم اکنون مورد استفاده قرار می گیرد منجر به ریشه کن شدن کامل عامل بیماری نمی گردد. این میکروب در قطرات بسیار ریز معلق در هوا وجود دارد که با سرفه و عطسه توسط بیماران پراکنده می شود و از راه مجاری تنفسی وارد بدن شده و بیشتر در ریه ها که محل مناسبی برای رشد میکروب است جای می گیرد، در این صوررت فرد به میکروب سل آلوده می شود و اگر سیستم ایمنی بدن نتواند میکروب سل را مهار کند، میکروب سل تکثیر می یابد و فرد به بیماری سل مبتلا می گردد. در 30% موارد، اعضای دیگر بدن نیز دچار عفونت با این میکروب می شوندکه به آن سل خارج ریوی می گویند. سل به طور اولیه ریه ها را درگیر می کند ولی ممکن است به سایر اعضا گسترش یابد. اعضایی که سل می تواندآنها را دچار عفونت کند شامل کلیه، قلب، دستگاه گوارش، مغز، استخوان‌ها، مفصل‌ها، حنجره و... است.

1- باز کردن فویل حاوی پلیت (بلافاصله بعد از آنکه از یخچال خارج شد): پلیت سرد بخار آب موجود در هوا را به قطرات کوچکی تبدیل می کند که روی جدارهای چاهکها خواهد نشست. این عمل سبب می شود که در برخی تست ها که حجم نمونه کم است (مثلأ 10 میکرولیتر) سبب رقیق شدن نمونه شود.

2- عدم رعایت روش ذکر شده در بروشور (کمپانی سازنده می تواند بدون اطلاع قبلی روش کار خود را عوض کند).

3- در هنگام باز کردن فویل حاوی پلیت به کپسول نم گیر موجود در آن دقت شود. اگر پوشش فوق سوراخ باشد کپسول نم گیر می تواند یا تغییر رنگ دهد و یا سیلیکاژل موجود در آن به هم بچسبد.

4- دقت شود که در تست مورد نظر همولیز تأثیر می گذارد؟

هموگلوبین به دلیل ماهیت پروتئینی، فعالیت پراکسیدازی داشته و همچنین به دلیل وجود آهن و هم می تواند سرعت واکنش پراکسید هیدروژن و کروموژن را تسریع و بطور کاذب باعث افزایش جذب نوری شود. از طرفی هموگلوبین واکنش آنتی ژن و آنتی بادی را دستخوش تغییر می کند و زمان به تعادل رسیدن واکنش را افزایش می دهد (مثل Free T4 که به طور کاذب کاهش می یابد).

هرگاه آنتی ژن وارد بدن شده وبر علیه آنIgEتولید می گردد.این IgEمی تواند برروی گیرنده های خود در سطح غشایی بازوفیل وماست سل هامتصل شودواگر همان آنتی ژن بعد از مدتی مجددا وارد بدن شود به IgEموجود بر سطح بازوفیل و ماست سل متصل شده واین سلول ها فعال شده وبا آزاد کردن مواد وفاکتورهای از آنها واکنش هایی در مدت 30- 15دقیقه ایجاد می شود که به این واکنش ها ازدیاد حساسیت تیپΙیا فوری می گویند. آنتی ژن های دخیل در این حساسیت آلرژن (Allergen) نامیده شده وتقریبا همیشه ازکلاس IgE می باشد. این آنتی ژنها شامل پروتئین های موجود در گرده های گیاهان((Pollen –آنتی ژن های کرم ها-نیش حشرات و...هستند.آسم آلرژیکی تنفسی وآلرژی وآبریزش از چشم ومجاری بینی و...از این تیپ آلرژی می باشند.

آتوپی(Atopic):استعداد ژنتیکی به واکنش های ازدیاد حساسیت تیپΙرا آتوپی گویند.هرچه توانایی فرد در سنتزIgEبیشتر بوده وسطح سرمی آن بیشتر بوده شانس بروز آتوپی بیشتر است.

کاربردهای آزمایشگاهی بالینی الکتروفورز هموگلوبین

الگوی الکتروفورتیک یک فرد بالغ طبیعی، تنها انواع هموگلوبین‌های فیزیولوژیکی را به نمایش می‌گذارد که شامل HbA1 و HbF و HbA2 می‌شوند و غلظت آن‌ها در رنج نرمال قرار می‌گیرد (جدول 1 را ببینید). کشف باندهای غیرطبیعی، که معمولاً در الگوهای طبیعی ظاهر نمی‌شوند، بیان‌گر حضور هموگلوبین‌های غیرطبیعی در نمونه‌ی خون است – شکل 1 را ببینید.

جدول 1 – انواع هموگلوبین‌های انسانی در یک فرد بالغ طبیعی
حرکت الکتروفورتیک برخی از هموگلوبین‌های غیرطبیعی بیشتر از HbA1 است و از این رو به آن‌ها «هموگلوبین‌های سریع – fast hemoglobins» گفته می‌شود؛ از جمله‌ی این هموگلوبین‌ها می‌توان به HbH و HbBart’s اشاره کرد.

نقص ایمنی مرکب شدید (severe combined immunodeficiency) وابسته به ZAP70 یا SCID وابسته به ZAP70 یک بیماری ارثی می باشد که به سیستم ایمنی آسیب می رساند. SCID وابسته به ZAP70 یکی از شدیدترین انواع نقص ایمنی مرکب شدید (گروهی از اختلالات با علل ژنتیکی متعدد) می باشد. کودکان مبتلا به SCID تقریبا تمام محافظت ایمنی دربرابر باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها را از دست می دهند. آنها مستعد ابتلا به عفونت های مکرر و مقاوم می باشند که می توانند بسیار جدی یا تهدید کننده حیات باشند. معمولا ارگانیسم هایی که باعث ایجاد عفونت در افراد مبتلا به این بیماری می شوند، با عنوان فرصت طلب نامیده می شوند، به این دلیل که آنها باعث ایجاد عفونت در افراد سالم نمی شوند. نوزادان مبتلا به SCID، پنومونی، اسهال مزمن و بثورات پوستی گسترده را تجربه می کنند. آنها همچنین بسیار آهسته تر از کودکان سالم رشد می کنند. درصورت عدم درمان برای بازسازی عملکرد سیستم ایمنی، کودکان مبتلا به SCID معمولا تنها 1 الی 2 سال زنده می مانند.

اغلب افراد مبتلا به SCID وابسته به ZAP70 در طی 6 ماه اول زندگی شناسایی می شوند. حداقل 1 نفر علائم بیماری را اولین بار به طور دیررس در کودکی بروز داده و علائمی با شدت کمتر شامل عفونت های مکرر تنفسی و پوستی داشته است.

شیوع

SCID وابسته به ZAP70 یک بیماری نادر می باشد. تنها در حدود 20 بیمار مبتلا شناسایی شده است. شیوع SCID ناشی از تمام علل ژنتیکی در حدود 1 در 50.000 می باشد.

تغییرات ژنتیکی

همانطور که از اسم آن مشخص می شود، این بیماری در اثر جهش های ژن ZAP70 ایجاد می شود. ژن ZAP70 دستورالعمل ساخت پروتئینی به نام پروتئین کیناز وابسته به زنجیره زتا (zeta-chain-associated protein kinase) را فراهم می کند. این پروتئین بخشی از مسیر پیام رسانی می باشد که تکامل و فعال شدن سلول های سیستم ایمنی به نام T cell را هدایت می کند. T cell ها مواد بیگانه را شناسایی کرده و از بدن در برابر عفونت ها دفاع می کند.

ژن ZAP70 برای تکامل و عملکرد چندین نوع از T cell ها مهم می باشد. این سلول ها شامل سلول های T سیتوتوکسیک (CD8+ T cell) می باشد که عملکرد آنها تخریب سلول های آلوده به ویروس می باشد. ژن ZAP70 همچنین در فعال سازی سلول های T کمکی (CD4+ T cell) نقش دارد. این سلول ها با تاثیر بر فعالیت سایر سلول های سیستم ایمنی، عملکرد سیستم ایمنی را تنظیم می کنند.

عملکرد سلول های T برای مبارزه با عفونت و از بین بردن سلول های آلوده به میکروب

جهش های ژن ZAP70 از تولید پروتئین کیناز وابسته به زنجیره زتا جلوگیری کرده یا منجر به تولید پروتئینی می شود که ناپایدار بوده و نمی تواند عملکرد خود را انجام دهد. پروتئین کیناز وابسته به زنجیره زتا فاقد عملکرد منجر به فقدان سلول های T سیتوتوکسیک و ازدیاد سلول های T کمکی غیر فعال می شود. کمبود سلول های T فعال باعث می شود که افراد مبتلا به SCID وابسته به ZAP70 بیشتر مستعد ابتلا به عفونت ها باشند.

ژن ها

ZAP70

الگوی وراثتی

این بیماری با الگوی وراثت اتوزومال مغلوب به ارث می رسد، به این معنی که هر دو نسخه ژن در هر سلول دارای جهش می باشند. والدین فرد مبتلا به یک بیماری اتوزومال مغلوب هر یک ناقل یک نسخه جهش یافته از ژن می باشند، اما آنها به طور معمول علائم و نشانه های بیماری را بروز نمی دهند.

الگوی وراثت اتوزومال مغلوب

نام های دیگر بیماری

selective T-cell defect

ZAP70-related SCID

zeta-associated protein 70 deficiency

منبع: خانه ژنتیک ایران

سندرم تریکوهپاتوانتریک (Trichohepatoenteric syndrome)، بیماری است که مو (thrico-)، کبد (hepato) و روده (enteric) و همچنین سایر بافت ها و ارگان های بدن را درگیر می کند. این بیماری همچنین به دلیل آنکه اسهال مزمن و مقاوم به درمان یکی از ویژگی های اصلی آن می باشد، با عنوان اسهال سندرمیک نیز شناخته می شود. نوزادان مبتلا در طی چند هفته اول زندگی، به اسهال آبکی مبتلا می شوند که چندین بار در روز اتفاق می افتد. حتی با وجود انجام حمایت تغذیه ای از طریق تغذیه وریدی (parenteral nutrition)، اغلب این کودکان دچار عقب ماندگی رشد می شوند، به این معنی که به میزان قابل انتظار وزن نمی گیرند یا رشد نمی کنند. اغلب کودکان مبتلا به این بیماری در زمان تولد کوچک بوده و در طی زندگی نسبت به همسالان خود کوتاه تر باقی می مانند.

موهای غیر طبیعی یکی دیگر از ویژگی های سندرم تریکوهپاتوانتریک می باشد. موهای افراد مبتلا به صورت پشم مانند، شکننده و تکه تکه توصیف می شود. در زیر میکروسکوپ چند تار مو ممکن است قطر های مختلفی با مقاطع ضخیم تر یا نازک تر باشند. به این مشخصه trichorrhexis nodosa گفته می شود.

ناهنجاری مو به صورت موهای پشم مانند، شکننده و تکه تکه در بیمار مبتلا به سندرم تریکوهپاتوانتریک

سایر علائم و نشانه های سندرم تریکوهپاتوانتریک می تواند شامل بیماری کبدی، ناهنجاری های پوستی، ویژگی های مشخصه صورت شامل پیشانی عریض، بینی پهن و فاصله زیاد بین چشم ها باشد. به طور کلی ویژگی های چهره با عنوان خشن (coarse) توصیف می شوند. اغلب افراد مبتلا همچنین مبتلا به ناهنجاری های سیستم ایمنی می باشند که آنان را نسبت به ابتلا به عفونت ها مستعد می نماید. با شیوع کمتر، سندرم تریکوهپاتوانتریک با ناهنجاری های قلبی همراه می باشد. ناتوانی ذهنی خفیف در حدود نیمی از کودکان مبتلا به این بیماری گزارش شده است.

ویژگی های چهره به صورت پیشانی عریض، بینی پهن و فاصله زیاد بین چشم ها در کودک مبتلا به سندرم تریکوهپاتوانتریک

سندرم تریکوهپاتوانتریک معمولا در کودکان به خصوص کودکانی که به بیماری کبدی یا عفونت های شدید دچار می شوند، تهدید کننده حیات می باشد.

شیوع

سندرم تریکوهپاتوانتریک یک بیماری نادر بوده و شیوع آن در حدود 1 در هر 1 میلیون نفر تخمین زده می شود. حداقل 44 مورد مبتلا در مقالات علمی گزارش شده اند.

تغییرات ژنتیکی

سندرم تریکوهپاتوانتریک می تواند در اثر جهش های ژن های TTC37 و SKIV2L ایجاد شود. این ژن ها دستورالعمل تولید پروتئین هایی را فراهم می کنند که عملکرد آنها تائید نشده است. دانشمندان تصور می کنند که این پروتئین ها با هم و با پروتئین های دیگر در داخل سلول برای شناسایی وتخریب مولکول های RNA پیام رسان (mRNA) مازاد یا غیرطبیعی همکاری می کنند. mRNA یک خویشاوند شیمیایی DNA می باشد که به عنوان یک نسخه رونویسی شده ژنتیکی برای تولید پروتئین به کار می رود. مطالعات پیشنهاد می کنند که از بین بردن mRNA مازاد یا غیر طبیعی برای رشد سلولی بسیار مهم می باشد.

جهش در ژن های TTC37 و SKIV2L احتمالا عملکرد پروتئین های تولید شده از این ژن ها را که بر اساس فرضیه، mRNA مازاد را تخریب می کند، از بین می برند. هرچند که هنوز مشخص نیست که چگونه این تغییرات می تواند به اسهال مزمن و سایر مشخصات سندرم تریکوهپاتوانتریک را ایجاد می کند.

ژن ها

TTC37, SKIV2L

الگوی وراثتی

این بیماری با الگوی وراثت اتوزومال مغلوب به ارث می رسد، به این معنی که هر دو نسخه ژن در هر سلول دارای جهش می باشند. والدین فرد مبتلا به یک بیماری اتوزومال مغلوب هر یک ناقل یک نسخه جهش یافته از ژن می باشند، اما آنها به طور معمول علائم و نشانه های بیماری را بروز نمی دهند.

الگوی وراثت اتوزومال مغلوب

نام های دیگر بیماری

diarrhea, fatal infantile, with trichorrhexis nodosa

diarrhea, syndromic

intractable diarrhea with phenotypic anomalies

phenotypic diarrhea of infancy

SD/THE

syndromic diarrhea

THE syndrome

THES

tricho-hepato-enteric syndrome

بررسی کنترل کیفیت آب
برای اطمینان از کیفیت آب حداقل 3 شاخص مقاومت آب، آلودگی میکروبی و در مورد آب نوع III، pH بررسی گردد.
-استفاده از مقاومت سنج (اهم متر) و یا هدایت سنج (کنداکتومتر)
-بررسی آلودگی میکروبی
-اندازه گیری pH: برای آب نوع III
1- PH: با اضافه نمودنML 0.3 کلرور سدیم اشباع به 100ml آب و بررسی توسط روش پتانسیومتریک
2- کلرید: به 100ml آب 5 قطره اسید نیتریک و 1ml نیترات نقره اضافه می کنیم هیچ رنگ شیری نباید مشاهده شود.
3- سولفات:به 100ml آب 1ml کلرید باریم اضافه می کنیم هیچ کدورتی نباید مشاهده شود.
4- آمونیم:به 100ml آب 2ml معرف یدور کلرات پتاسیم قلیایی اضافه می کنیم رنگ زرد ایجاد شده نباید پر رنگتر از رنگ کنترل حاوی 30 میکروگرم باشد.
5- کلسیم: به 100ml آب 100ml اگزالات آمونیم اضافه می نماییم هیچ کدورتی نباید ایجادشود.
6- دی اکسید کربن: به 25ml آب 25ml هیدروکسید کلسیم اضافه می نماییم. محلول باید شفاف باقی بماند
7- فلزهای سنگین: به 40ml آب اسید استیک 1 N اضافه نموده تا PH آب به 3 تا 4 برسد. 10ml محلول سولفید هیدروژن تازه به آن اضافه می کنیم بعد از 10 دقیقه رنگ بدست آمده با رنگ کنترلی شامل 50ml مخلوط آب و اسید استیک است بر روی یک سطح سفید مقایسه می شود رنگ حاصله نباید از رنگ کنترل تیره تر باشد.
8- مواد قابل اکسید شدن ": به 100ml آب 10ml اسید سولفوریک 2 N اضافه کرده و حرارت داده تا بجوشد 10 ml از محلول 0.1 N پرمنگنات پتاسیم اضافه و مجددا 10 دقیقه بجوشانید رنگ صورتی نباید کاملا از بین برود.
کل مواد جامد: 100ml آب بر روی یک بن ماری قرار داده تا کاملا تبخیر شود و باقیمانده در کوده 105 درجه سانتیگراد بمدت یکساعت خشک می شود وزن جامد بدست آمده نباید بیشتر از 1mg باشد.

کنترل کیفی سیستم های فتومتری:
مهمترین موارد عبارتند از:
· کنترل صحت فتومتری
· کنترل صحت طول موج
· کنترل خطی بودن
· رانش فتومتری
· انوار سرگردان Stray light
صحت فتومتری Photometric Accuracy:
صحت فوتومتری به توانایی لامپ اسپکتروفتومتر در حداکثر تابش فتوالکتریک، (SpectralBandwith)SBW، نوع وکیفیت منوکروماتور بستگی دارد.
-صحت فوتومتری باید هر ماه یکبار کنترل شود.
روشهای ارزیابی: استفاده از فیلترهای شیشه ای استاندارد (برای کنترل درازمدت، به شرط کالیبراسیون متناوب، مناسبند)
استفاده از محلولهای استاندارد (مثل دی کرومات پتاسیم، سولفات آمونیم کبالت، نیترات پتاسیم و....) که به سبب تغییر جذب با زمان، دما و PH برای کنترل دراز مدت مناسب نمی باشند.
به کمک این محلولها می توان از صحت طول موج، خطی بودن و Stray light نیز اطمینان حاصل کرد.
کنترل صحت طول موج:
برای تصدیق طول موج تنظیم شده بکار می رود
دربسیاری از اندازه گیریها طول موج انتخابی باید نزدیک به λmax کروموژن مورد اندازه گیری باشد که بسته به شیب منحنی جذب ممکن است جابجایی در طول موج سبب خطای بزرگی گردد
گریتینک بعلت قابلیت انتخاب طول موجهای پیوسته باید از نظر صحت و تکرارپذیری کنترل شود.
کنترل صحت طول موج بخصوص دراندازه گیری های آنزیمی به روش کینتیک و با استفاده از فاکتوراهمیت دارد
درصورت وجود گریتینک بررسی صحت طول موج باید حداقل در دو طول موج صورت گیرد.

مقدمه

ازانجایی که متغیرهای مختلفی نتایج ازمایشها راتحت تاثیر قرار می دهندشناسایی انها واستاندارد نمودن روشهای ازمایشگاهی جهت تفسیر صحیح واستفاده بهینه ازداده های ازمایشگاهی ضروری است.

به عنوان مثال متغیرهایی که درمرحله قبل ازازمایش می توانند برروی ازمایش موثرباشندعبارتند از:جمع اوری جابجایی ونقل وانتقال نمونه عوامل فیزیولوژیک تغذیه ورژیم غذایی مصرف داروها نژادجنس زمان ونحوه نمونه گیری هستند.

ازمیان متغیرهای ذکرشده نحوه نمونه گیری ازجمله عواملی هستند که مستقیما برروی نتایج ازمایش اثرداشته که با اموزش کارکنان مرتبط می توان بسیاری ازخطاهای این مرحله راکاهش داد.

بدین منظوراین دستورالعمل شامل روش استاندارد نمونه گیری وریدی ومویرگی جهت بیماران سرپایی وبستری با استفاده ازمنابع معتبر بین المللی وبه منظوراموزش رده های مختلف ارائه کنندگان خدمات تشخیصی –درمانی مانند کارکنان ازمایشگاه وپرستاران تهیه وگرداوری شده است.

تجهیزات لازم جهت اتاق نمونه گیری

نمونه گیری باید دریک محل مجزاتمیز وساکت صورت گیرد.این اتاق بهتراست دارای دستشویی مجزابودهولی درصورت عدم دسترسی به اب باید محلولهای تمیز کننده دست درمحل موجودباشد.