کنترل کیفی سیستم های فتومتری

کنترل کیفی سیستم های فتومتری:
مهمترین موارد عبارتند از:
· کنترل صحت فتومتری
· کنترل صحت طول موج
· کنترل خطی بودن
· رانش فتومتری
· انوار سرگردان Stray light
صحت فتومتری Photometric Accuracy:
صحت فوتومتری به توانایی لامپ اسپکتروفتومتر در حداکثر تابش فتوالکتریک، (SpectralBandwith)SBW، نوع وکیفیت منوکروماتور بستگی دارد.
-صحت فوتومتری باید هر ماه یکبار کنترل شود.
روشهای ارزیابی: استفاده از فیلترهای شیشه ای استاندارد (برای کنترل درازمدت، به شرط کالیبراسیون متناوب، مناسبند)
استفاده از محلولهای استاندارد (مثل دی کرومات پتاسیم، سولفات آمونیم کبالت، نیترات پتاسیم و....) که به سبب تغییر جذب با زمان، دما و PH برای کنترل دراز مدت مناسب نمی باشند.
به کمک این محلولها می توان از صحت طول موج، خطی بودن و Stray light نیز اطمینان حاصل کرد.
کنترل صحت طول موج:
برای تصدیق طول موج تنظیم شده بکار می رود
دربسیاری از اندازه گیریها طول موج انتخابی باید نزدیک به λmax کروموژن مورد اندازه گیری باشد که بسته به شیب منحنی جذب ممکن است جابجایی در طول موج سبب خطای بزرگی گردد
گریتینک بعلت قابلیت انتخاب طول موجهای پیوسته باید از نظر صحت و تکرارپذیری کنترل شود.
کنترل صحت طول موج بخصوص دراندازه گیری های آنزیمی به روش کینتیک و با استفاده از فاکتوراهمیت دارد
درصورت وجود گریتینک بررسی صحت طول موج باید حداقل در دو طول موج صورت گیرد.

روشهای کنترل صحت طول موج:
صحیحترین روش استفاده از لامپ هایی مثل لامپ جیوه، دوتریم یا هیدروژن با خطوط نشری در طول موجهای مشخص می باشد استفاده از فیلترهای شیشه ای مثل هلمیوم ودیدمیوم که در طول موجهای خاص دارای پیک جذبی هستند استفاده از محلولهایی مثل سیانو مت هموگلوبین ودی کرومات پتاسیم که بیشتر برای بررسی تغییرات احتمالی پس از تصدیق به روش اول مناسب است

کنترل خطی بودن:
بررسی ارتباط خطی بین میزان نورجذب شده و قرائت دستگاه است.خطی بودن پیش نیازی برای حصول صحت در نتایج می باشد. منحنی غیر خطی در مقابل غلظت، بیانگر خطا در رقتها یا مشکل در سیستم (شامل اشکال در دتکتور، Stray light، یا تغییر در پهنای شکاف است)

روشهای کنترل خطی بودن:
استفاده از فیلترهای شیشه ای
استفاده از محلول هایی با رقت های مختلف از موادی که مشخصا از قانون بیر پیروی کنند مثل پارانیتروفنل (nm405)، سولفات آمونیم کبالت (nm 512)، سولفات مس (nm 650) و رنگ سبز خوراکی (nm 630) دی کرومات پتاسیم (nm 350) سیانومت هموگلوبین (nm 540)
اشکال این روش شامل احتمال خطا در تهیه رقت و عدم پایداری در صورت تغییر دما و PH است.
رانش فتومتری:
منبع مهم خطا در اندازه گیری فتومتریک عدم پایداری کمیت اندازه گیری شده توسط دستگاه نسبت به زمان یا رانش فتومتری (Drift) می باشد. علت: فرسودگی شدید منبع نور - خرابی دتکتور
روش تعیین خطای رانش فتومتری:
1- دستگاه را با درابکین صفر می کنیم
2- محلول سیانومت هموگلوبین (‌20 میکرولیتر خون + 5 سی سی محلول درابکین) در کووت ریخته و جهت جلوگیری از تبخیر کووت را با پارافیلم می پوشانیم و در دستگاه قرار می دهیم.
3- هر 15 دقیقه یکبار تا 1 ساعت آن را چک می کنیم و جذب نوری را یادداشت می کنیم.
حداکثر تغییر جذب در ساعت نباید بیشتر از 0/005 ± باشد

نورهای ناخواسته:Stray light:
عبور طول موجهایی خارج از محدوده SBW اسمی از مونوکروماتورو بعبارتی نورهای اضافی را Stray light می گویند.-علت ایجاد آن:
- شکست و پخش نور درداخل مونو کروماتور که باعث خروج طول موجهای اضافی می گردد.
- نشت نور
- فلورسانس از خود نمونه
اثر آن در ایجاد خطا در قرائت جذب نوری بخصوص در انتهای بالایی محدوده جذب دستگاه می باشد -lightStray در محدوده ماورا بنفش مشکل بزرگتری محسوب می شود

طریقه حذف Stray light:
1- به کمک اجزایی که در خود سیستم بدین منظورتعبیه می شود (Blind Box)
2- پوشاندن محل قرائت کوت
روشهای اندازه گیری میزان Stray light:
• استفاده از فیلترهای cut off
استفاده از محلول هایی مثل سدیم نیتریت با غلظت 50 میلی گرم در لیتر در 385-300 نانومتر یا استن در 320-250 نانومتر که در مقابل آب مقطر عبور نور باید کمتر از 1% باشد.