دستورالعمل جمع آوری خون وریدی ومویرگی

مقدمه

ازانجایی که متغیرهای مختلفی نتایج ازمایشها راتحت تاثیر قرار می دهندشناسایی انها واستاندارد نمودن روشهای ازمایشگاهی جهت تفسیر صحیح واستفاده بهینه ازداده های ازمایشگاهی ضروری است.

به عنوان مثال متغیرهایی که درمرحله قبل ازازمایش می توانند برروی ازمایش موثرباشندعبارتند از:جمع اوری جابجایی ونقل وانتقال نمونه عوامل فیزیولوژیک تغذیه ورژیم غذایی مصرف داروها نژادجنس زمان ونحوه نمونه گیری هستند.

ازمیان متغیرهای ذکرشده نحوه نمونه گیری ازجمله عواملی هستند که مستقیما برروی نتایج ازمایش اثرداشته که با اموزش کارکنان مرتبط می توان بسیاری ازخطاهای این مرحله راکاهش داد.

بدین منظوراین دستورالعمل شامل روش استاندارد نمونه گیری وریدی ومویرگی جهت بیماران سرپایی وبستری با استفاده ازمنابع معتبر بین المللی وبه منظوراموزش رده های مختلف ارائه کنندگان خدمات تشخیصی –درمانی مانند کارکنان ازمایشگاه وپرستاران تهیه وگرداوری شده است.

تجهیزات لازم جهت اتاق نمونه گیری

نمونه گیری باید دریک محل مجزاتمیز وساکت صورت گیرد.این اتاق بهتراست دارای دستشویی مجزابودهولی درصورت عدم دسترسی به اب باید محلولهای تمیز کننده دست درمحل موجودباشد.

*صندلی نمونه گیری بایددارای دسته تنظیم باشد طوری که بیماربتوانددرراحت ترین وضعیت جهت نمونه گیری روی صندلی بنشیند...همچنین باید دارای حفاظ ایمنی جهت جلوگیری ازافتادن بیمار باشد.

*تخت معاینه

*سینی جمع اوری ویاهای نمونه

*دستکش:می تواندازنوع لاتکس وینیل یانیتریل باشد.درصورت حساسیت نسبت به دستکش لاتکسمی توان ازنوع نیتریل پلی اتیلن یا انواع دیگرودستکشهایی که فاقدپودرهستند استفاده نماید.همچنین می توان ازدستکش نخی درزیردستکش لاتکس یاپلاستیکی استفاده نمود.دستکش درصورت الودگی ویادرفواصل نمونه گیری باید تعویض گردد.

*سوزن(19-23)

*سرنگ یانگهدارنده مخصوص جهت استفاده ازلوله های خلا

*نیشتریکبارمصرف

*انواع لوله هاوظروف درپیچ دار یالوله های خلاء

*رگبندبه اشکال زیر:

-نوع یکبارمصرف ترجیحاغیر لاتکس

-دستگاه فشارسنج خون درصورت استفاده بایدروی فشار40mmhg

تنظیم گردد.

نوارهای پلاستیکی استانداردبا گیره یاقلاب قابل تغییر

*درصورت الودگی رگبند باخون یامایعات بدن بایددورانداخته شود.

*یخچال یایخ بایدرددسترس باشد

*ضدعفونی کننده ها:

ایزوپروپیل الکل یااتیل الکل 70%

محلول پوویدون ایودین 10-1%یاکلرهگزیدن گلوکونات جهت کشت خون

*گازپارچه ای درابعاد5در5سانتی متریا 7/5در7/5استفاده ازپنبه پیشنهاد نمی گردد.جهت پانسمان باندوگازنیزبایددردسترس باشد.

*ظروف مخصوص دفع سرسوزن های الوده

*وسیله گرم کننده موضع نمونه گیری جهت افزایش جریان خون

*فهرست انواع ازمایشها ودرج مقدار خون لازم برای هرازمایش ونوع لوله مورد استفاده

*روتاتورجهت مخلوط کردن لوله های محتوی خون

نمونه گیری وریدی

مراحل نمونه گیری

خون گیری صحیح نیاز به دانش ومهارت توام دارد.جهت جمع اوری نمونه خون وریدی خون گیر کارازموده بایدمراحل زیررادنبال نماید.

1-انطباق مشخصات برگه درخواست ازمایش با مشخصات بیمار

*بیمار سرپایی:این امرباید باسوال وجواب ازبیمار صورت گیرد.

*بیمار بستری:نمونه گیر نبایدفقط به برچسب بالای تخت یا یادداشت کنار تخت وی اکتفا کند.درصورت هوشیاری این انطباق با کمک همراه بیمار یا پرستار صورت گیرد.

2-انتخاب وسایل موردنیاز

براساس نوع ازمایش سرنگ بایدبراساس نوع وریدانتخابی محل ورید وحجم خون مورد نیاز سرسوزن انتخاب شود ونوک ان درابتدا ازنظر باز بودن سوراخ ورودخون کنترل گردد.همچنین پیستون سرنگ نیز ازجهت سهولت حرکت کنترل گردد.

نمونه گیربایدبراساس نوع ازمایش لوله مناسب رادرنظر اندازه ونوع ماده ضدانعقاد انتخاب نماید.

به طور کلی به دلیل رعایت اصول ایمنی توصیه می گرددازسرسوزن استفاده نشودولوله های خلاءجایگزین ان گردد.

4-استفاده ازدستکش

نمونه گیر بایدازدستکش استفاده نماید.

5-وضعیت بیمار هنگام نمونه گیری

بیمار برروی صندلی نمونه گیری نشسته وبا مشت کردن به منظور برجسته شدن رگ های وریدی دست خودرابه صورت کشیده روی صندلی نمونه گیری قرارمی دهدبه گونه ای که بازوتامچ دست دریک خط مستقیم قرار گیرند.بایدتوجه داشت که بیمار نبایدمشت خودرابازوبسته نمایدزیرا باعث تغییربعضی مواددرخون می شود.

درصورت استفاده ازتخت بیماربایدبه پشت خوابیده ودرصورت نیازبالشی زیربازویی که نمونه ازان گرفته می شودقرار می گیرد.بیمار دست خودرابه صورت کشیده قرارمی دهدبه طوری که ازشانه تامچ دریک خط مستقیم قرارگیرد.

درهنگام نمونه گیری بیمار نبایدغذامایعات ادامس یادماسنج دردهان خودگذاشته باشد.

6-بستن رگبند

به منظورافزایش پرشدن رگ ازخون وبرجسته تر شدن رگ مورد نیازوجهت تسهیل ورود خون به داخل لوله های سرنگ یالوله های خلاءازرگبند استفاده می شود.

(قابل ذکر است که درمواردی نظیر اندازه گیری لاکتات خون نبایدرگبند بسته باشد)رگبند باید7/5-10سانتیمتر بالای ناحیه نمونه گیری بسته می شود ونبایدبیش ازیک دقیقه برروی بازوی بیمار بسته باشد.درغیراینصورت توقف موضعی خون باعث تغلیظ خون وانتشاران به داخل بافتهاگشته که این امر می تواند سبب افزایش کاذب تمام ترکیبات پیوند شده باپروتئین وهماتوکریت گردد.درصورتی که بیمارمشکل پوستی داشته باشدرگ بند باید برروی لباس بیماریاگاز بسته شودبه طوری که پوست اوموردفشارقرارنگیرد.درمواردی که وریدهای سطحی کاملا مشخص نباشندمی توان باماساژدادن ازمچ تاارنج بیمارویابه کمک وسیله گرم کننده درمحل خون گیری با اتساع وریدها خونگیری راتسهیل نمود.

درصورتی استفاده ازدستگاه فشارخون بایددرجه ان روی 40میلی مترجیوه تنظیم گردد.

درصورت عدم موفقیت دربار اول توصیه می گرددرگبند بازشده وپس ازدو دقیقه مجددا برروی بازوی بیماربسته گردد.

7-انتخاب ورید مناسب

اغلب موارد نمونه گیری ازوریدهای

صورت می گیردcephalicوmedian cubital

البته وریدهای پشت دست نیزقابل قبول هستندولی وریدهای سطح داخلی مچ نبایدمورداستفاده قرارگیرند.

خونگیری ازورید(مدین کابیتال)به دلیل سطحی بودن ایجاد دردکمتر وبهترثابت شدن درهنگام ورودسوزن واحتمال کمتراسیب به عصب(درصورت قرارگرفتن نادرست سوزن دررگ)ارجحیت دارد.به دلیل نزدیکی ورید بازیلیک به شریان براکیال وعصب مدین فقط درصورت عدم دسترسی به سایروریدهابایدمورد استفاده قرارگیرد.

وریدهای نواحی دیگرمانند قوزک پایااندام تحتانی بدون اجازه پزشک نبایدمورداستفاده قرارگیرد.(به دلیل ایجادعوارضی نظیرفلبیت ترومبوز نکروز بافت وغیره)

اگردرطی نمونه گیری مشکوک به نمونه گیری وریدی شدیم (به دلیل عبور شریان براکیال ازناحیه (انتکوبیتال) پس ازخارج کردن سوزن باید برای حداقل 5دقیقه وتا بندآمدن خونریزی روی موضع فشار مستقیم وارد گرددوسریعا به پزشک وپرستارمسئول اطلاع داده می شود.

به دلیل تفاوت محتوای موجود درخون وریدی ووشریانی خونگیری شریانی فقط درموارد خاص نظیربررسی اسیدوبازالکترولیتهاوبعضی متابولیتهاکاربرد داردونباید جایگزین خونگیری وریدی گردد.مگردرشرایط ویژه(بیمارانی که به هیچ وجه امکان نمونه گیری وریدی درانها مقدورنباشدکه ان هم بایدبانظارت پزشک باشد

درنهایت نمونه گیر بایدباانتخاب مناسبترین ورید موجبات راحتی بیماررافراهم کرده وخطراسیب به اعصاب وشریان ناحیه رابه کمترین مقداربرساند.

قابل ذکراست که لمس ورید مورد نظروتعیین مسیران توسط انگشت سبابه جهت تعیین محل خونگیری ضروری است.برخلف وریدهاشریانها نبض دارندودارای دیواره ضخیم وخاصیت ارتجاعی بیشتری هستند.ازوریدهای ترومبوزه که حالت ارتجاعی خودراازدست داده اندوطنابی شکل شده وبه راحتی می لغزندنبایدخون گیری صورت گیرد.

موارد زیربایددرانتخاب وریدمناسب درنظرگرفته شود:

*نواحی سوخته التیام یافته نبایدانتخاب شوند.

*ماستکتومی: قبل ازخون گیری ازدستی که طرف ماستکتومی شده قرارداردحتما بایدپزشک مشورت گردد (به دلیل خطر مشکلات ناشی ازاستازلنفاوی)

*هماتوم:ازناحیه هماتوم (بدلیل ایجاد خطادرنتایج ازمایش)نباید نمونه گیری صورت گیرد.

درصورتی که ورید مناسب دیگری قابل دسترس نباشدباید نمونه گیری ازناحیه ای دورتر ازناحیه هماتوم صورت گیرد.

تزریق وریدی (یاتزریق خون وفراورده های ان):

ترجیحا نبایدنمونه گیری ازبازویی که متصل به وسیله تزریق وریدی است صورت گیرد (بهتر است ازبازوی مقابل نمونه جمع اوری شود) درغیراین صورت نمونه گیری باید ازمحلی دورترازتزریق وریدی طبق مراحل زیرصورت گیرد:

*باید حداقل برای دو دقیقه تزریق وریدی قطع گردد (یا اطمینان کامل ازقطع ان)

*جهت نمونه گیری رگ بند بایددرمحلی دورتر ازتزریق وریدی (زیر ان ناحیه) بسته شود (یا ترجیحا انتخاب ورید دیگر)

*پنج میلی لیترابتدای نمونه دورریخته می شودوپس ازان خون جهت لوله های مورد نیازجمع اوری می گردد.

*باید محل نمونه گیری نسبت به تزریق وریدی وبازویی که ازان نمونه گیری صورت می گیرددربرگه درخواست ازمایش درج گردد.

کانولا.فیستولا.گرافت عروقی:

بازوی متصل به کانولابامشورت پزشک واجازه اوقابل استفاده است.

بازوی متصل به فیستول (جهت دیالیز)نبایدبه طورمعمول جهت خونگیری مورد استفاده قرارگیرد.درصورت امکان بایدازبازوی مقابل نمونه گیری صورت گیرد.

وجودلوله (ایند ولینگ لاین)یا(وسکولاراکسس دیوایس)

درصورت وجود هرگونه لوله یا ود جهت تزریق دارو مایعات و...بادرنظرگرفتن ملاحظات زیرنمونه گیری مجازاست.*بایددرصورت عدم نشت هوا (به منظورجلوگیری ازایجاد همولیز)درکلیه ملزومات جمع اوری خون مطمئن شویم.

*درصورت امکان نمونه خون نباید ازمسیری که هپارین تزریق شده است تهیه گردد(درصورت اجباراحتمال الودگی باهپارین ورقیق شدن نمونه باید درنظرگرفته شود)جهت خون گیری ابتدا باپنج میلی لیتر محلول سرم فیزیو لوژی سترون شده مسیر راشسته وپنج میلی لیترابتدای خون یامعدل شش حجم فضای مرده (منظورازفضای مرده حجم خونی است که درفضای ود میماند)دور ریخته شود.

8-تمیز کردن محل نمونه گیری

ناحیه نمونه گیری توسط گازاغشته به ایزوپروپیل الکل یااتیل الکل 70%به صورت حرکت دورانی ازداخل به خارج تمیز می گردد.به منظورجلوگیری ازهمولیزوکاهش سوزش ناشی ازتماس سوزن با الکل وپوست نمونه گیری پس ازخشک شدن محل درهوا انجام می شود.

جهت کشت خون ضروری است دقت بیشتری جهت ضدعفونی کردن محل نمونه گیری صورت گیرد.کلرهگزیدین گلوکونات جهت نوزادان دوماهه وبزرگتروهمچنین بزرگسالان دارای حساسیت نسبت به یدپیشنهاد می گردد.ابتداموضع باالکل 70%تمیز شده سپس بامحلول پوویدون لودین10-1%یاکلرهگز دینگلوکونات ضدعفونی شده وپس ازخشک شدن مجددموضع باالکل جهت حذف یدوکلرهگزیدین تمیز می گردد.به دنبال خونگیری بایددرب شیشه های کشت خون برطبق دستورالعمل سازنده ان نیزضدعفونی گردد.

*درصورت نیازبه تماس دست خون گیرنده با پوست بیمارجهت لمس ورید مناسب باید مجدداموضع ضدعفونی گردد.

9-نمونه گیری

درحالی که قسمت مورب نوک سوزن به سمت بالااست سوزن لوله های خلاء(به همراه نگهدارنده)یاسرنگ بایدبا زاویه 30درجه یاکمتروارد ورید شود.

به محض ورود خون به داخل سرنگ یالوله خلاءبایدرگ بند بازشود.

درصورت استفاده ازلوله خلاءباید تمهیدات زیرصورت گیرد:

*بایدحتی الامکان سوزن دررگ ثابت نگه داشته شودواولین لوله بافشار به سوزن وصل می شود.

*لوله هابایدتاپایان مکش پرازخون شوند.پس ازوقفه جریان خون اولین لوله ان لوله راسوزن جدا کرده ولوله های بعدی رابه سوزن وصل می کنیم.

*لوله های حاوی موادضدانعقادوخون بایدبلافاصله پس ازپرشدن مخلوط شوند(5تا10مرتبه سروته کردن)جهت جلوگیری ازهمولیز نبایدلوله هابه شدت مخلوط گردند.

*درصورت عدم ورود خون به سرنگ یالوله خلاءسوزن راکمی جابجامی کنیم تابدرستی درون رگ قرارگیرد.جابجایی بیش ازحدسوزن پیشنهاد نمی گرددزیرا برای بیمار ناخوشایندودردناک است.دربیشتر مواردنمونه گیری مجدددرمحل زیر نمونه گیری اولیه یا ازبازوی دیگربیمار پیشنهاد می گردد.

درصورت عدم موفقیت دربیش ازدوبار تلاش بهتراست ازنمونه گیردیگری جهت خونگیری استفاده شودودرصورت نیاز پزشک رامطلع نمود.

پس ازجاری شدن روان خون داخل سرنگ یالوله های خلاءبایدمشت بیماربازشود.

درپایان نمونه گیری سرسوزن به ارامی ازرگ بیمارخارج گردیده وگازتمیز بافشارکم برروی موضع قرارداده می شود.

10-دفع سرسوزن

بدون گذاشتن درپوش سرسوزن بایدتوسط ظروف مخصوص سرسوزن های الوده ازسرنگ جدا شده ودفع گردند.سپس نمونه خون به ارامی درظروف مربوطه تخلیه شود

11-تخلیه خون

نمونه هایی که درلوله های حاوی ضدانعقادریخته می شوندبایدبلافاصله وبه ارامی ده بارمخلوط شوند.درصورتی که نمونه درلوله بدون ماده ضدانعقادریخته می شودباید به ارامی باریختن روی جدارداخلی لوله تخلیه گردد.

هنگامی که بایک بار نمونه گیری ازلوله های متعددخلا پلاستیکی یاشیشه ای جهت ازمایشهای مختلف استفاده می شودنمونه خون(به منظورجلوگیری ازتداخل ضدانعقادهای مختلف)بایدبرطبق اولویت های زیردرلوله هاجمع اوری شود:

1-لوله کشت خون

2-لوله حاوی ضدانعقادسیترات سدیم جهت ازمایشهای انعقادی (درپوش ابی درلوله های خلاء)

3-لوله جهت سرم(بدون ضدانعقاد)با یا بدون فعال کننده لخته با یابدون ژل (درپوش قرمزدرلوله های خلاویالوله های حاوی ژل جدا کننده.

4-لوله حاوی هپارین همراه یابدون ژل جداکننده پلاسما(درپوش سبزدرلوله های خلا)

5-لوله های حاوی ضدانعقاد(درپوش بنفش درلوله های خلا)

6-لوله حاوی مهارکننده گلیکولیتیک (درپوش خاکستری درلوله های خلا)

ترتیب جمع اوری نمونه درلوله دوم وسوم باتوجه به اثرفعال کننده های لخته یاژل درلوله های پلاستیکی جمع اوری سرم با ازمونهای انعقادی مطرح گردیده است.ولی درصورت استفاده ازلوله های شیشه ای بدون افزودنی جمع اوری لوله سرم می تواندقبل ازلوله سیترانه صورت گیرد.

درصورتی که ازست پروانه ای (یااسکالپ وین)استفاده می گردد.جهت ازمونهای انعقادی ابتدا میبایست قسمت اول نمونه دریک لوله (جهت حذف فضای مرده)تخلیه شده ونمونه موردنیازدرلوله دیگر جمع اوری گردد.

12-اقدامات پس ازنمونه گیری

پس ازخاتمه نمونه گیری بایدموضع ازنظربندامدن خونریزی ویابوجود امدن هماتوم کنترل گردد.درصورتی که خونریزی بیش ازپنج دقیقه ادامه یابدمیبایست تابندامدن خون برروی گازدرمحل نمونه گیری فشاروارد اورده سپس روی ان بانداژمجددصورت گیردوبه بیمارتوصیه گرددبرای مدت 15دقیقه بانداژراروی محل نگهداری نماید.درصورت نیازبه پرستاریا پزشک نیز اطلاع داده شود.

13-برچسب گذاری نمونه

*بلافاصله پس ازاتمام نمونه گیری باید برچسب حاوی اطلاعات زیربرروی لوله هاوظروف حاوی نمونه خون بیمارالصاق گردد:

*نام ونام خانوادگی

*شماره شناسایی

*تاریخ

*زمان نمونه گیری (به خصوص ردیابی دوزدرمانی داروها

*نام فردنمونه گیر

نمونه گیری اطفال

جهت خون گیری ازاطفال بایدسرسوزن های ظریف dh یاهمراه با ستهای پروانه ای (اسکالپ وین)استفاده گردد.

توجه:معمولادرنمونه گیری ازاطفال ونوزادان حجم خون کمتری گرفته می شود.بدین منظورازمایشگاه بایدشیشه هاولوله باحجم مناسب ضدانعقاداماده گردد.

روشهای جلوگیری ازهماتوم:

*تنهادیواره بالایی وریدبایدسوراخ گردد.درصورت عبورسرسوزن ازدیواره پایینی رگ خون به بافت اطراف نفوذ کرده وسبب هماتوم درناحیه می شود.

*قبل ازخارج ساختن سوزن حتماباید رگ بندبازشود

*بایدازوریدهای سطحی اصلی استفاده گردد.

*پس ازنمونه گیری بایدبه محل بانداژیاگازنمونه گیری فشاراندکی وارداید.

روشهای جلوگیری ازهمولیز:

*موضع نمونه گیری باید پس ازضدعفونی کردن درمجاورت هوای محیط خشک شود.

*بهتراست ازسرسوزن بااندازه کوچک استفاده نشود.

*ازمحل هماتوم نمونه گیری نشود.

*بایدسوزن کاملابه سرنگ متصل باشدتاهیچ گونه حباب هواهنگام نمونه گیری تشکیل نشود.

*پیستون سرنگ بایدبه ارامی به عقب کشیده شود.

*نمونه هایی که درلوله های حاوی ماده ضدانعقادریخته می شودبایدبلافاصله وبه ارامی پنج تاده بارمخلوط شوند.درصورتی که نمونه درلوله بدون ماده ضدانعقادریخته می شودبایدبه ارامی باریختن روی جدارداخلی لوله تخلیه گردد.

مواردخاص:

*بعضی ازنمونه هابایدبه دلیل درمان دارویی نیازبه ناشتا بودن ویاتغییرات طی روز(ریتم سیر کادیین)درفواصل زمانی مشخص گرفته شودولذانمونه گیربایداگاهی لازم رادراین خصوص داشته باشد.به طور مثال می توان ازازمایشهای تحمل گلوکز(قنددووسه ساعته)کورتیزول وردیابی سطح دارویی نام برد.

*درردیابی سطح دارویی دوزداروزمان اخرین مصرف وزمان نمونه گیری بایدثبت گردد.

*درجمع اوری انتقال نگهداری نمونه هاجهت کشت خون بایدالزامات زمان نمونه گیری ودما رعایت گرددودرج شود.

نکات استثنادرخصوص نحوه استفاده ازلوله های خلاءدرازمایشهای خاص

*عناصرکمیاب:جمع اوری خون جهت عناصرکمیاب بایددرظروف فاقداهن صورت گیرد.

نمونه های ایمونوهماتولوژی:برای جمع اوری خون جهت ازمایشهای ایمونوهماتولوژی نباید ازلوله های خلاحاوی جداکننده ژل به منظورجمع اوری سرم یاپلاسما استفاده گردد.

*نمونه خون جهت بعضی ازازمایشها نظیر اندازه گیری گاسترین امونیاک اسید لاکتیک کاتکولامینها هورمون پاراتیروئیدوگازهای خون بایدبلافاصله پس ازجمع اوری دریخچال نگهداری گردند.

ملاحظات ایمنی

*کارکنان بخش نمونه گیری بایدهمیشه به هنگام نمونه گیری ویاجابجایی نمونه بیماران ازروپوش (یادکمه های بسته)ودستکش استفاده نماینددستکش درصورت الودگی یادرفواصل نمونه گیری بایدتعویض شودونبایدشسته ودوباره استفاده شوند.

توصیه:دستهادرفواصل نمونه گیری به تناوب شسته شوند.

*به هیچ وجه نبایددرپوش سرسوزن به وسیله دست روی ان قرارگیردوازسرنگ جداشود.همچنین نمیبایست سرسوزن باقیچی بریده خم ویاشکسته شود.

*پسماندهای تیزبرنده والوده مانندسرسوزن هاووسایل شیشه ای شکسته بایددرظرف ایمن جمع اوری شده وزمانی که سه چهارم ظرف پرشدپس ازالودگی زدایی با

اتوکلاوبه طریقه بهداشتی دفع گردد.

*درصورت الودگی هرقسمت ازاتاق نمونه گیری باید سریعاباموادضدعفونی کننده مانندهیپوکلریت سدیم بارقت 5گرم درلیتر5/0گرم درصد)ویاهرگونه محلول سفیدکننده خانگی (مشروط به داشتن کلرپنج درصد)که به نسبت 1/10رقیق شده باشد(ده درصد)ضدعفونی شود.

لازم به ذکراست که محلول فوق بایدبرای هرباراستفاده به صورت تازه تهیه گردد.

درصورت بروز حوادث مخاطره امیزنظیرفرورفتن سوزن ویاهرگونه وسیله تیزوبرنده اقدامات زیر بایدصورت گیرد:

*خارج نمودن دستکش

*فشاربرروی موضع جهت خروج خون

*شستن موضع بااب وصابون

*گزارش حادثه به مسئول ایمنی مسئول فنی ازمایشگاه وتکمیل برگه ثبت گزارش وپیگیری حوادث مخاطره امیز

مشروح اقدامات ضروری دراین خصوص درفصل هفتم بیان گردیده است.

لوله های خلاء

این لوله هابه شکل تجاری تهیه شده اندورنگ درپوش انها براساس نوع کاربردوماده ضدانعقادمتفاوت است.

انواع لوله های خلابا کاربردونوع افزودنی به کاررفته دران که درایران نیزمورداستفاده قرارمی گیرنددرجدول 1-2خلاصه شده است:

کاربرد	نوع افزودنی ضدانعقاد	رنگ درپوش
بیوشیمی –ایمنولوژی-سولوژی-بانک خون	_	قرمز
بیوشیمی –ایمنولوژی-سولوژی-بانک خون	دارای ژل جداکننده یاماده فعال کننده لخته	طلایی
هماتولوژی –بانک خون	نمک هایEDTA	بنفش
ازمایشهای ضدانعقادی	سیترات سدیم	ابی روشن
ESR	سیترات سدیم	سیاه
امونیاک (استفاده ازسدیم یالیتیم هپارین)لیتیم (استفادهازسدیم هپارین)	سدیم هپارین –لیتیم هپارین	سبز

*رنگ درپوش این نوع لوله براساس کارخانه سازنده ان متغیر است.

**ژل های جداکننده حاوی یک ماده خنثی هستندکه سبب تغییر موقتی ویسکوزیته خون درسانتریفیوژمی شوند.دانستیه این ژل هاسبب می شودکه مابین سلول وسرم یاپلاسماقرارگیرند.

قابل ذکراست که لوله های خلاحاوی ضدانعقادبایدتا پایان مکش پرازخون شوند.

لوله های سی بی سی حاوی ضدانعقاداگربه طورتجاری تهیه گردندبایدحاوی برچسب یااطلاعات زیرباشند:

*نوع نمک ادتا وزن یاحجم نمک مورداستفاده

*حجم خون موردنیاز

*تاریخ انقضا

*شرایط نگهداری

نمونه گیری ازطریق سوراخ کردن پوست خون مویرگی

سوراخ کردن پوست دراطفال ونوزادان ازاهمیت ویژه ای برخورداراست.زیراخون گیری دراین گروه با اشکالات زیادی همراه بوده ودرصورتی که نیازبه حجم زیادی خون برای ازمایش نداشته باشیم با خونگیری وریدی بی جهت خون زیادی ازنوزادگرفته می شودکه این امرحتی درنوزادان نارس می تواندمنجربه کم خونی گرددلذانمونه گیری ازطریق سوراخ کردن پوست ضرورت پیدا می کند

این نمونه گیری درمواردزیردربزرگسالان نیزقابل اجراست:

1-بیماران باسوختگی وسیع

2-بیماران بسیارچاق

3-بیماران مستعدبه ترومبوز

4-بیماران مسن یاسایربیمارانی که وریدهای سطحی انها قابل دسترسی نبوده یابسیارشکننده هستند.

5-خون گیری جهت انجام ازمایش های سریع درمنزل توسط خودبیمار

قابل ذکر است درصورتی که بیماردهیتراته بوده یا به دلیل وارد امدن شوک گردش خون محیطی وی ضعیف باشد.ممکن است نمونه گیری مویرگی غیرممکن باشد.

بایدتوجه داشت که خون گرفته شده توسط سوراخ کردن پوست شامل نسبت هایی ازخون ارتریولی مویرگی ونولی مایع بین بافتی وداخل سلولی است (نسبت خون سرخرگی بیشترازسیاهرگی است که این نسبت باگرم نمودن موضع تاهفت برابرافزایش می یابد)

نواحی مناسب جهت سوراخ کردن پوست وجمع اوری نمونه:

بند انتهایی انگشتان دست

سطح داخلی وخارجی پاشنه پا

درنوزادان کمترازیک سال معمولاخونگیری ازپاشنه پا انجام می گیرد

دراطفال وبزرگسالان معمولاازبنداخرانگشتان(انگشت سوم یاچهارم)خون گیری صورت می گیرد.

ازنواحی زیرنبایدخون گیری صورت گیرد:

1-نرمه گوش

2-ناحیه مرکزی پاشنه پادرنوزادان

3انگشتان دست وپادرنوزادان واطفال کمترازیک سال

4-نواحی متورم یامناطقی که قبلاسوراخ شده اند(به دلیل تجمع مایع بافتی)

نکات قابل توجه درنمونه گیری نوزادان:

*عمق سوراخ ایجاد شده نبایدبیشتر ازدومیلی مترباشد

*نباید درانحنای خلفی پاشنه پاسوراخ ایجادگردد.

*درمناطقی که قبلانمونه گیری صورت گرفته نیزنبایدمجدداسوراخ ایجادکرد(به دلیل احتمال الودگی)

*درنوزادان گریه های طولانی ممکن است غلظت بعضی ازاجزای خون راتحت تاثیرقرار دهد(نظیرتعدادلکوسیتوزوگازهای خون)

اگرممکن باشدبهتراست پس ازقطع گریه کودک (یافاصله زمانی 30دقیقه)نمونه گیری انجام شود.

*نمونه گیری درناحیه مرکزی پاشنه پای نوزادان نبایدانجام شودچون سبب صدمه به اعصاب تاندونها وغضروف ان ناحیه می شود.

*ازنوک انگشت نوزاد همنبایدنمونه گیری صورت گیردچون فاصله پوست تا استخوان بنداخرانگشتانمناسب نیستند(دراین دوناحیه عمق پوست نصف قسمت مرکزی بند انگشتان است).ایجاد شکاف بایددرعرض اثرانگشت باشدنه به موازات ان

*انگشت های میانه وچهارم برای نمونه گیری مناسب ترندزیرا انگشت شست دارای نبض وانگشت اشاره نیز حساس تر وپوست ان سفت تراست انگشت پنجم به دلیل نازکی پوست ان برای نمونه گیری مناسب نیست

روش کار

موضع مورد نظرتوسط محلول 70%ایزوپروپانول (یا اتانول 70%)ضدعفونی شده وپس ازخشک شدن درمجاورت هوانمونه گیری یا نیشترسترون شده صورت می گیرد.اولین قطره خون راباگازپاک می کنیم وقطرات بعدی رادرلوله های بسیارکوچک جمع اوری می نماییم.لوله های میکرو هماتوکریت باید ازخون پرشده وسریعا انتهای ان باخمیرهماتوکریت بسته می شود.اگرازلوله های بسیارکوچک استفاده می شودبایدحجم مناسب خون راباتوجه به ماده ضدانعقادی که دران وجود دارددرانها ریخته وسریعا پس ازریختن پس ازبستن درب انهامخلوط می نماییم.

دلایل ایجاد همولیز

همولیز ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:

*باقی ماندن الکل درموضع نمونه گیری

*فشارزیاد درمحل نمونه گیری برای بدست اوردن نمونه وقطرات خون بیشتر

*دربیمارانی که هماتوکریت انها بیشترازحدطبیعی استویاگلبولهای انها شکننده تراست(نوزادان)

*مخلوط نمودن شدیدوبیش ازحد نمونه خون پس ازجمع اوری

نکات:

*گرم نمودن موضع هنگامی که نمونه گیری جهت ازمایش تعیین پی اچ وتجربه گازهای خون انجام می گیردضروری است.این کار رامی توان به وسیله حوله مرطوب گرم ویا وسیله گرم کننده (دمای ان بیشتر از42درجه سانتی گرادنباشد)به مدت سه تاپنج دقیقه انجام داد.این روش جریان خون سرخرگی موضع راتا هفت برابر افزایش داده وبه جزفشاراکسیژن تغییر مهمی درازمایشهای متداول ایجاد نمی نماید.نمونه گیری ازشریان جهت تجزیه گازهای خون ارجح است.

*محلول پو ویدون لودین نباید جهت ضدعفونی کردن موضع استفاده گرددچون الودگی خون با این محلول سبب افزایش کاذب سطح پتاسیم فسفر یااسیداوریک می گردد.

*افزایش جریان خون موضع به دنبال سوراخ کردن پوست با نگهداری موضع به سوی پایین وفشارمتناوب اطراف محل نمونه گیری (نباید به صورت ممتدفشار وارد گردد)صورت می گیرد.

*پس ازخاتمه جمع اوری نمونه ازپاشنه پای نوزاد پا رابالاترازسطح بدن قرارداده وبا یک گازپارچه ای تابند امدن کامل خون موضع رافشارمیدهیم.جهت کودکان زیر دوسال گذاشتن بانداژدرموضع پیشنهاد نمی گردد(درنوزادان باعث تحریک پوست شده وکودکان بزرگتر ممکن است ان رابرداشته ودردهان فروبرند)

*اگربایدچند نمونه ازبیمار گرفته شودابتدا خون جهت لوله های کوچک حاوی ادتا(ازمایش های خون شناسی)وبه دنبال ان درسای لوله هاجمع اوری شود(جهت تهیه سرم اخرین لوله مورداستفاده قرار می گیرد)

تفاوت های خون وریدی ومویرگی:

*اگرچه تفاوت نتایج ازمایش بین نمونه های خون وریدی ومویرگی معمولا ناچیزاست ولی اختلاف اماری وبالینی با ارزشی دراندازه گیری غلظت گلوکزپتاسیم پروتئین وکلسیم خون وریدی ومویرگی گزارش شده است.قابل ذکر است که ترکییبات فوق به جزگلوکزدرنمونه خون مویرگی پایین تراست.لذا پیشنهاد می گرددازمایشگاه درصورت نمونه گیری مویرگی محل خون گیری رادربرگه گزارش درج نماید.

*درمورد ازمایشهای هماتولوژیک بعضی مطالعات بیانگرتفوتهای قابل اغماضی میان محتوی خون مویرگی ووریدی هستند درصورتی که بعضی دیگرمویداین تفاوت هستند.این تفاوت ممکن است باسردبودن موضع نمونه گیری مویرگی تشدید شود.دربعضی کتب ذکر گردیده که درصد هماتوکریت غلظت هموگلوبین شمارش گلبولهای قرمز شمارش لکوسیت هانوتروفیل ها(حدود 8%)ومنوسیت هاحدود(12%)درخون مویرگی بالاترازخون وریدی است وبرعکس شمارش پلاکتها درخون وریدی بالاتر است (به دلیل چسبیدن پلاکتهادرموضع نمونه گیری مویرگی).

دستورالعمل نمونه گیری جهت انجام ازمایش مدفوع

کلیات

ازمایش برروی نمونه مدفوع جهت بررسی ارگانیسم های بیماری زاوغیربیماری زای موجوددردستگاه گوارش ازجمله تشخیص وجوداسیب دردستگاه گوارش وانلیزهای بیوشیمی صورت می گیرد.

توصیه های قابلارائه به بیماران جهت بررسی نمونه مدفوع ازنظر ارگانیسم های بیماری زاوغیر بیماری زا

*درمواردی که اندازه گیری کمی یا کیفی چربی درمدفوع مدنظر باشدبیمار نباید قبل ازنمونه گیری ازشیاف یاموادروغنی استفاده نماید.

*4تا5 روزقبل ازنمونه گیری ازدرمان با روغن های کرچک یا روغن های معدنی بیسموت منیزیم ترکیبات ضداسهال تنقیه با باریوم ومصرف انتی بیوتیک هامگر به دستور پزشک معالج خودداری گردد.

*نمونه مدفوع باید درظرف پلاستیکی که ازطرف ازمایشگاه دراختیار مراجعین قرار می گیرد جمع اوری گردد.

*توجه:چنانچه فرد ازمایش دهنده بستری است نمونه را دریک ظرف خشک جمع اوری نموده وسپس با استفاده ازچوب مخصوص (ابسلانگ)نمونه را به ظرف برچسب دارازمایشگاه منتقل می نماید.

*نمونه مدفوع نباید با دستمال کاغذی صابون ادرار یااب مخلوط گردد.ادرار می تواند بعضی انگل های فعال را ازبین ببرد.

*نمونه های مشکوک به اسهال خونی باید بلافاصله به ازمایشگاه ارسال گردند.

*درصورت درخواست سه نوبت ازمایش مدفوع هرنوبت دریک روزیا یکروز درمیان انجام می گیردواگر فرد دچار یبوست باشدوی باید سه نمونه راحداکثر درفاصله زمانی 10روز جمع اوری کرده مگرانکه مدت زمان دفع بیشتر ازاین باشد.

*اگر نمونه مدفوع اسهالی یالزج باشدباید سریعا به ازمایشگاه منتقل گردد.ولی درمورد نمونه های معمولی وسفت اگر امکان انتقال سریع به ازمایشگاه نباشدنمونه رادرمحلی که نه سرد است نه گرم نگه دارید.وفردای انروزنمونه را به ازمایشگاه ارسال نمایید(نمونه راحداکثرتا24ساعت بعدازنمونه گیری به ازمایشگاه منتقل کنید)

*درصورت مشاهده کرم وهرمورد مشکوک به ازمایشگاه اطلاع دهید.

*برای دادن نمونه مدفوع ناشتا بودن نیازنیست.

*اگردرون قوطی مایع باشد مواظب باشید بیرون نریزد.

*اگردارومصرف می کنیدحتمادرموردداروهای مصرفی خودقبل ازنمونه گیری باازمایشگاه مشورت کنید.همچنین اگردرطول دو هفته قبل ازانجام ازمایش داروهایی مانند تتراساکلین ومترونیدازول مصرف نموده ایدحتمابه آزمایشگاه اطلاع دهید.

حجم نمونه موردنیاز

مقدارمدفوع لازم برای ازمایش انگل شناسی ومیکروب شناسی درمدفوع قوام دار(جامد)حدود5گرم (به اندازه یک فندق)ودرمدفوع ابکی پنج میلی لتراست.حداقل 50گرم نمونه مدفوع جهت انالیزبیوشیمی لازم است.

نکات مهم برای انجام این ازمایش

*باید توجه داشت که درطی یک روزنباید بیشترازیک بارنمونه گیری انجام شود

*اگرپزشک درخواست کشت مدفوع راهم داده باشدبهتر است اول کشت داده شود وسپس ازمایش ساده مدفوع انجام شود.

*درصورتی که اندازه گیری کمی چربی 72ساعته مدفوع درنظر باشدازظرف پلاستیکی ازقبل وزن شده استفاده نمایید.

*اگرقرار است روی نمونه کشت میکروبی انجام شودنبایدبهنمونه مدفوع موادنگهدارنده اظافه نمود.

ملاحظات ایمنی

چون هرنمونه مدفوع می تواند حاوی انگل باکتری ویروس باشدلذا بایدبه عنوان یک منبع الوده کننده مهم درنظرگرفته شود.

خون مخفی درمدفوع

کلیات

برا ی تشخیص اولیه خونریزی درنقاط فوقانی یا تحتانی دستگاه گوارش ازاین ازمایش استفاده می شود.

درمورد ازمایش خون مخفی درمدفوع شیر خواران باید وجود شقاق درپستان مادررادرنظر داشت.

توصیه های قابل ارائه به بیماران

*خانمهایی که درعادات ماهیانه هستندتاسه روزپس ازپایان دوره فوق ازانجام این ازمایش خودداری نمایند.

*چنانچه بیماربه بواسیریاشقاق مقعدمبتلا بوده وخونریزی واضحی ازاین ضایعات مشاهده گردد.قبل ازانجام ازمایش به ازمایشگاه اطلاع داده شود.

*چنانچه بیماربههرعلتی دچارخونریزی لثه یامخاط دهان گرددبلع خون ازاین ناحیه باعث مثبت شدن کاذب ازمایش می شود.

*دو تاسه روزپیش ازازمایش ودرطی دوره جمع اوری نمونه ازخوردن غذاهای دارای گوشت قرمز (بهتراست ازگوشت مرغ وماهی نیزمصرف نگردد.)سبزیجات خام به خصوص شلغم تربچه قارچ کلم بوکلی گل کلم پرتغال موزانگور طالبی یا گرمک خربزه ترب کوهی خودداری شود.

*حداقل ازهفت روزقبل ازانجام ازمایش ازمصرف داروهای سالیسیلات مانند اسپیرین سایر داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن ایندومتاسین دیکلوفناک سدیم داروهای استروئیدی کلشی سین ویتامین سی انتی اسیدها ترکیبات اهن دارترکیبات یدداردیورتیکهای تیازیدی رزرپین اجتناب گردددرغیر این صورت به ازمایشگاه اطلاع داده شود

لازم به ذکر است که توجه به تنوع داروهای مصرفی وامکان تداخل انهابانتایج ازمایشهابهتراست مصرف هرگونه دارو راقبل ازانجام ازمایش به اطلاع پزشک معالج برسانید.

*نمونه مدفوع باید درظرف مخصوصی که ازمایشگاه دراختیارشماقرار می دهدوتمیز درداروفاقدموادنگهدارنده است جمع اوری گردد.

*چنانچه به علتی امکان جمع اوری مستقیم مدفوع درظرف نمونه گیری مقدورنباشدبایدنکات زیررعایت گردد:

-قبل ازاجابت مزاج کف توالت باید کاملاشسته شودوعاری ازمواد شوینده وپاک کننده باشد(ترجیحا بهتراست سیفون دو بارکشیده شود.)

-پس ازاجابت مزاج با استفاده ازابسلانگ یااپلیکاتورمقدار کمی ازسطح رویی مدفوع رابدون اینکه با ادرار یااب مخلوط گردد درظرف مخصوص قرار داده ودرب ان رامحکم بسته شود.

شرایط نگهداری نمونه ونحوه انتقال

*نمونه باید سریعا به ازمایشگاه تحویل داده شوددرغیر اینصورت تازمان رسیدن نمونه به ازمایشگاه دردمای یخچال (2-8درجه سانتی گراد)نگهداری شودوازقرار دادن نمونه هادرگرما یامجاورت نور خورشید خودداری گردد.

*تاخیر درازمایش می تواند تاثیرات منفی بر نتایج این ازمایش داشته باشد.

*نمونه مدفوع نباید باادرار یاسایر مواد الوده شود.

حجم نمونه

مقدار نمونه لازم درازمایش خون مخفی درمدفوع قوام دار(جامد)حدود5گرم (به اندازیک فندق)وردمدفوع ابکی 5میلی لیتر است.

ملاحظات ایمنی

چون هرنمونه مدفوع می تواندالوده به باکتری ویروس یا انگل باشدلذاباید به عنوان یک منبع اوده کننده مهم درنظر گرفته شود.

دستورالعمل تهیه نمونه جهت ازمایش مدفوع ازنظرانگل کرمک

کلیات

این ازمایش برای بررسی وجود تخم انگل درناحیه مقعدانجام می شود.بنابراین نیازی به نمونه مدفوع برای انجام ازمایش نیست.

امادگی های لازم

نمونه باید صبح زودپیش ازدفع ویااستحمام تهیه گردد.

نحوه تهیه نمونه

یک قطعه چسب نواری به طول پنج سانتی مترراازطرف چسب داران محکم به ناحیه مقعدچسبانده وفشاردهید.سپس چسب رابلند کرده وان راروی لام شیشه ای که ازازمایشگاه گرفته ایدبچسبانید ولام راتحویل دهید.

توصیه های قابل ارائه به بیماران

*یک عدد لام شیشه ای را ازازمایشگاه دریافت کنید.

*برای انجام نمونه گیری صبح زود قبل ازانکه ازرختخواب بلند شودواجابت مزاج نمایدیک قطعه پنج سانتی متری (5سانتی مترچسب نوار شفاف)را ازطرف چسبداران محکم به ناحیه مقعدچسبانده وفشاردهیدکه درصورت وجود انگل یا تخم ان به سطح چسبدارنوار بچسبد.

*بعدازحدود ده دقیقه چسب رابلند کرده وانرا ازطرف چسبدارروی لام شیشه ای بچسبانید.

*لام رادراولین فرصت وترجیحا درشیفت کاری صبح به ازمایشگاه ارسال کنید.

دستورالعمل نمونه گیری ادرار جهت انجام ازمایش کشت وانالیز

کلیات

این ازمایش جهت شناسایی عفونتهای دستگاه ادراری ازنظروجودمیکروبهای بیماری زاوغیربیماری زاوفرصت طلب انجام می گردد.بهتراست نمونه ادرار اول صبح که حداقل 8ساعت درمثانه مانده وتغلیظ شده است مورد ازمایش قرارگیرد.درغیر این صورت می توان ازنمونه ادرار راندوم یا اتفاقی جهت بررسی وکشت استفاده نمود.درمواردی که باید ازمایش کشت ادرار انجام شودحداقل ازسه روزقبل نباید انتی بیوتیک مصرف شده باشد(درمواردی که رعایت این مطلب مقدور نیست باید به پزشک معالج وازمایشگاه اطلاع داده شود)

برای نمونه کشت باید ازظرف کشت ادراریک بار مصرف استریل استفاده گرددوبرای نمونه انالیز ظرف باید تمیزبوده ولی استریل بودن ان نیازنیست.حداقل حجم نمونه ده میلی لیتراست.

توصیه های قابل ارائه به بیماران

*نیازی به محدودیت غذایی قبل ازانجام ازمایش نیست

*بهترین نمونه برای تشخیص عفونت های ادراری نخستین ادرار صبح گاهی است

*پیش ازنمونه گیری ازنوشیدن بیش ازحد مایعات اجتناب نمایید.مقدار اب مصرفی درطول یک روززمستان 4تا5 لیوان ودرتابستان 5تا6لیوان می باشد.

*دستهای خود راکاملابا اب وصابون بشوییدوبه خوبی با دستمال کاغذی خشک کنید.

بانوان:بایک دست چین های پوستی دستگاه تناسلی راازهم بازکرده وبایکدستمال یکبار مصرف مرطوب حاوی صابون پیشابراه ومقعدراازجلوبه عقب تمیز کنیدسپس دستمال جدیدی برداشته وبا اب خیس کنیدومجددا عمل تمییز کردن راانجام دهید.درب ظرف ادرار رابازکنیدتحت هیچ عنوان دستهای شمانبایدباسطح داخلی ظرف یاسطح داخلی درب ان تماس پیدا کند.

اقایان:سرالت رابا یک دستمال یک بارمصرف مرطوب اغشته به اب وصابون تمیز کنیدودستمال رادوربیندازید.سپس دستمال جدیدی برداشته وبا اب خیس کنیدومجددا عمل تمیزکردن راانجام دهید.

نوزادان:درمورد نوزادان وکودکان زیر 2سال بایدازکیسه های سترون شده مخصوص جمع اوری ادراراستفاده گرددکیسه بایدمتناسب باجنس کودک (پسرانه یا دخترانه)باشد.این کیسه نبایدبیشتر از45دقیقه به مجرای ادرارمتصل باشدوقتی حدود 10 الی15میلی لیترادراردرکیسه جمع شدسران راتاکرده وسپس به ازمایشگاه ارسال کنید.اگرزمان گذاشتن کیسه طولانی شدونوزاد ادرارنکردجهت جلوگیری ازالودگی کیسه باید انراتعویض کرد.

*توجه داشته باشیدادرارنباید باپوست اطراف ناحیه تناسلی تماس برقرارکند.

*مقدارکمی ازقسمت اول ادرار(دو ثانیه اول)را به داخل توالت تخلیه کنیدوحدود 30 میلی لیتر (نصف ظرف نمونه)ازوسط ادرارراجمع اوری نماییدواخرادرارراداخل توالت تخلیه کنید.

*درهنگام گرفتن نمونه مواظب باشیددرب ظرف الوده نشودوان رادرجای مناسب نگه دارید.

*درب ظرف نمونه رابسته وانراتحویل ازمایشگاه دهید.

*اگرطی دو هفته قبل دارو مصرف نموده ایدحتما درمورد داروهای مصرفی خودقبل ازنمونه گیری باازمایشگاه مشورت نمایید.

*اگرپزشگ جهت ازمایش کنونی انتی بیوتیک تجویز نموده ازمایش کشت ادرارحتماقبل ازشروع انتی بیوتیک انجام شود.

دستورالعمل جمع اوری نمونه ادرار24 ساعته

کلیات

بااندازه گیری بعضی مواددر ادرار24ساعته می توان درتشخیص برخی بیماریها استفاده نمود.پیش ازانجام ازمایش بایدازمصرف مایعات زیادخودداری گرددودرصورت وجود شرایط خاص (برچسب مورداندازه گیری)باید به پزشک معالج وازمایشگاه اطلاع داده شود.ظرف تمیز باحداقل 2لیتر مورد نیازاست ممکن است برای جمع اوری بعضی موادنیازبه اضافه کردن نگه دارنده درظرف وجودداشته باشد.(بهتراست دستورالعمل برروی ظرف نمونه گیری چسبانده شود)

توصیه قابل ارائه به بیماران

نحوه جمع اوری نمونه

*اولین ادرارصبح گاهی رادوربریزیدوبعدازان به مدت 24ساعت ادرار رادرظرفی که طرف ازمایشگاه به شما داده است جع اوری نمایید.

*درمدت جمع اوری ظرف نمونه رادرجای خنک نگه دارید.

*درصورت وجود مواد نگهدارنده درظرف مستقیما درظرف ازمایشگاهی ادرار نکنیدچرا که ممکن است باعث سوختگی الت شود.

*مراقب باشید مواد نگهدارنده روی بدنتان نریزد.

*اگرحجم ادرارتان بالاست دو ظرف ادرار 24ساعته ازازمایشگاه درخواست نمایید.

اگردارو مصرف می کنیدحتمادرمورد داروهای مصرفی خود قبل ازنمونه گیری باازمایشگاه مشورت کنید.

شرایط نگهداری نمونه وانتقال نمونه:

درمدت زمان جمع اوری نمونه ودرطی انتقال ظرف نمونه گیری رادرحرارت 8-2(دمای یخچال)نگهداری شود.

ملاحظات ایمنی

*ظرف حاوی نمونه باید بارعایت اصول ایمنی وبهداشتی به ازمایشگاه منتقل گردد.

*درهنگام ازمایش روی نمونه باید ازدستکش یکبارمصرف استفاده شود.

*به هنگام اظافه کردن موادنگهدارنده به ظرف ادرار 24ساعته تمام نکات ایمنی ازجمله استفاده ازماسک عینک ایمنی دستکش وغیره رعایت گردد.

*مواد نگهدارنده ادرار باید قبل ازجمع اوری ادراردرظرف باشند.

توصیه های قابل ارائه به بیماران جهت تهیه نمونه ادراربرای ازمایش سیتولوژی

*دومین ادرارصبح گاهی بهترین نمونه جهت جمع اوری است.

*برای ازمایش سه نوبته درسه روز متوالی اقدام شودزیرا بهترین امکان تشخیص رادارد.

*قبل ازنمونه گیری مصرف مایعات به اندازه کافی توصیه شده است(تا سه ساعت قبل ازنمونه گیری 6لیوان اب بنوشد).

شرایط نگهداری نمونه ونحوه انتقال

پس ازنمونه گیری بایدنمونه راهرچه سرعیعترتایک ساعت جهت بررسی وکشت به ازمایشگاه انتقال داد.

ملاحظات ایمنی

*ظرف حاوی نمونه باید بارعایت اصول ایمنی وبهداشتی به ازمایشگاه منتقل گردد.

دستورالعمل نمونه گیری خلط

این ازمایش برای بررسی ارگانیسم هایی که منجربه عفونت دردستگاه تنفسی شده اند به کارمیرود.درصورت درخواست سه نوبتی ازمایش نمونه اول هنگام مراجعه بیمارانجام می گیرد.نمونه دوم خلط صبح گاهی است که بیمار بهصورت ناشتاپس ازیک نفس عمیق وباسرفه خلط خارج شده رادرظرف میریزد.نمونه سوم بامراجعه بیمار برای تحویل نمونه دوم به واحد جمع اوری دریافت می گردد.

توصیه های قابل ارائه به بیماران

*نمونه صبح گاهی مناسب تراست.

*بهتراست بیمارناشتاباشد.لازم است قبل ازگرفتن خلط دهان چندباربااب معمولی شسته شود.درب ظرف راباز کرده نفس عمیقی راازراه بینی کشیده وبرای لحظه ای نفس خود رادرسینه حبس نموده وبا سرفه های عمیق خلط خودراداخل ظرف مربوطه تخلیه نمایید.سعی شود خلط بااب دهان مخلوط نگرددویا اب دهان به جای خلط داده نشود(اب دهان شفاف ورقیق است ولی خلط چسبندگی دارد.)

*درصورتی که نتوانیدباسرفه کردن برای انجام ازمایش خلط جمع اوری نماییدسرراروی بخاراب گرفته استنشاق نموده یا بااب نمک رقیق غرغره نماییدتاخلط بیاید.

*چنانچه نمونه گیری درمنزل انجام می شودنمونه رابعد ازجمع اوری دریخچال قراردهیدودرکمترازیک ساعت به ازمایشگاه برسانید.

*درمورد نمونه های چند نوبته هرروزیک نوبت انجام شودوپس ازجمع اوری دریخچال قرارگیردهرنمونه درکمترازیک ساعت به ازمایشگاه برسد.

*توجه شودمشخصات بیمارروی بدنه ظرف ثبت شده باشد.

نمونه گیری درمنزل

*صبح پس ازبیدارشدن حتی المقدور دربستربدون اینکه غذایی بخوریدباسرفه ای عمیق خلط خودراخارج ودرظرف مربوطه تخلیه نماییدوهرچه سریعتربهازمایشگاه بیاورید.

*حجم نمونه درهربارنمونه گیری حداقل 2میلی متر(بهتراز5-3میلی لیتر)باشد.

شرایط نگهداری نمونه ونحوه انتقال

*نمونه هاپس ازتهیه دردمای یخچال نگهداری شود.

* حین حمل نمونه ازگرماونورمستقیم افتاب دورنگه داشته شود.

*ماندن بیش ازحدنمونه خلط درخارج ازازمایشگاه درجواب ازمایش تاثیر می گذارد.

ملاحظات ایمنی

درتمام مرا حل گرفتن نمونه وهنگام ثبت مشخصات روی ان بایدازدستکش یکبارمصرف استفاده گردد.

دستورالعمل نمونه گیری برای انجام ازمایش بعدازنزدیکی

کلیات

این ازمایش برای بررسی وضعیت اسپرم درموکوس سرویکال وبرای بررسی علل ناباروری انجام می شود.

توصیه های قابل ارائه به بیماران

*زمان مساعدتوصیه شده برای انجام این ازمایش بین روزهای 11الی16بعدازشروع قاعدگی می باشدمگرانکه طبق دستورپزشک معالج ازمایش درروزهای دیگری انجام شود.

*سه روزقبل ازازمایش ازتماس جنسی پرهیزگردد(همسر سه روزقبل ازانجام ازمایش انزال نداشته باشد)

*48ساعت قبل ازمقاربت استفاده ازکرم های واژینال ممنوع است.

*بعدازمقاربت طبیعی درمنزل 15تا30دقیقه ازحرکت خودداری نماییدودرحالت خوابیده بمانیدوتازمان انجام نمونه گیری ادرار نکنیدودوش نگیرید.

زمان نمونه برداری مناسب وتوصیه شده 1تا5ساعت بعدازنزدیکی است بنابراین درزمان مناسب درازمایشگاه حضوریابیدمگردرمواردی که پزشک معالج دستورالعمل دیگری داده باشد.

شرایط نگهداری نمونه ونحوه انتقال

نمونه رامی توان هم درسرنگ انسولین یاتوبرکولین وهم درلوله پلی اتین یالوله های ازمایش کوچک نگهداری نمودودهانه انرابه منظورخشک نشدن با درب یاکاغذیاپارافین پوشانید.برای تمامی ازمایشهاارزیابی موکوس درزمانی استانداردپس ازامیزش مهم است این زمان باید بین 9تا24ساعت باشد.

ملاحظات ایمنی

درهنگام گرفتن نمونه وهنگام ثبت مشخصات روی ان باید ازدستکش یکبارمصرف استفاده نمود.

دستورالعمل تهیه نمونه مایع منی برای بررسی کیفیت وشمارش اسپرم

کلیات

این تست برای بررسی مواردی مانند ناباروری بررسی بیمار بعدازعمل وازکتومی تشخیص ازواسپرمی واولیگواسپرمی به کارمیرود.

توصیه های قابل ارائه به بیماران

*نمونه بایدپس ازسه تاپنج روزپرهیزازنزدیکی یاانزال تهیه شودونمونه هایی که پیش ازدوروزوپس ازهفت روز ازاخرین نزدیکی جمع اوری گردندبرای انجام ازمایش مناسب نیست.

*وجودتب درخلال سه روزپیش ازانجام ازمایش نتیجه راتحت تاثیرقرارمی دهد.

*ازمایش مایع منی بعدازبستن لوله هادرمردان وازکتومی باید حداقل بعدازدوماه پس ازبستن لوله هاانجام شودودرطی 48ساعت پیش ازانجام ازمایش نبایدنزدیکی صورت پذیردیامایع منی به هرعلت دغع شود.

*ازظرف شیشه ای یاپلاستیکی تمیزخشک وبادهانه گشاداستفاده کنیدکه دردمایی حدوددمای اتاق ومعمولی قرارداشته باشدوضمنافاقدترکیباتدترجنت یاسایرموادسمی باشد

*به دلیل انکه مصرف بعضی ازداروهای گیاهی وشیمیایی بااین ازمایش تداخل ایجادمی کندلطفادرصورت مصرف دارودرزمان انجام ازمایش باپزشک معالج خودمشورت کنید.

*روش نمونه گیری ازطریق تحریک مصنوعی بدون استفاده ازکاندوم وکرم چرب کننده وبدون استفاده ازصابون وبادست کمی نمناک صورت گیرد.نمونه نبایددرکاندوم گرفته شودچون کاندوم دارای مواداسپرم کش می باشد.درصورت نمونه گیری درطی مقاربت وبااستفاده ازیک وسیله جمع اوری منی(سالاستیک تایپ سمینال پوچ) کیفیت منی بهتراست.

*بایدتمامی نمونه منی درظرف مخصوص ریخته شودزیراچنانچه قسمتی ازنمونه دراختیارازمایشگاه قرارداده شودباعث حصول نتیجه غیرواقعی خواهدشد.

*درصورتی که نمونه درداخل منزل گرفته می شودلازم است درکمتراز20دقیقه ودردمای نزدیک به درجه حررت بدن (37درجه)به ازمایشگاه ارسال گردد.این کارباگرفتن ظرف دردست فردامکان پذیراست.

*ساعت انجام نمونه گیری رابرروی ظرف ثبت کنید.

حجم نمونه

بایدتمامی نمونه منی درظرف مخصوص ریخته شود.

شرایط نگهداری نمونه ونحوه انتقال

ازقراردادن نمونه دردماهای کمترازصفردرجه وبالاتراز40درجه خودداری گرددوتازمان تحویل نمونه به ازمایشگاه دردمای نزدیک به حرارت بدن 37درجه نگهداری شود(مثلا می توان ظرف رادرداخل مشت نگه داشت).

ملاحظات ایمنی

ظرف حاوی نمونه بایدبارعایت اصول ایمنی وبهداشتی به ازمایشگاه منتقل گردد.

دستورالعمل نمونه گیری برای انجام ازمایش قندخون

ازمایش قندخون به روشهای مختلفی انجام می شودکه هرکدام برای مواردخاصی انجام می شود.

دستورالعمل نمونه گیری قندخون 2ساعته بعدازغذا

کلیات

ازمایش قندخون 2ساعته بعدازغذاازمایش باارزشی برای غربالگری بیماری دیابت می باشداین ازمایش درافرادی که دارای علائم دیابت مانندپلی دیپسی وپرادراری ودرافرادی باقندناشتای غیر طبیعی نیزاستفاده می شود.همچنین درارزیابی پاسخ به درمان ومانیتورینگ داروهای مصرفی دربیماران مبتلا به دیابت قابل انجام است.لازم به ذکراست که مصرف داروهایی که برنتیجه ازمایش اثرمی گذارندبایدبررسی شود.لذا به منظورصحت هرچه بیشترگزارش ازمایش باید اطلاعات مربوط به مصرف داروهاتوسط بیمارازوی اخذشود.

توصیه قابل ارائه به بیماران

*براساس دستورالعمل های انجمن دیابت امریکا توصیه می شودفرد قبل ازانجام ازمایش رژیم غذایی متعادل ازکربوهیدرات (محتوی 100گرم کربوهیدرات)داشته باشداین مقدارقندبه بدن شماخواهدرسیددرغیراین صورت می توانیدازموادی مانندخرما کشمش نان برنج دروعده های غذایی استفاده نماید.

*روزقبل ازنمونه گیری ازساعت 6تا11شب شروع ناشتابودن خودراطوری برنامه ریزی کنیدکه موقع مراجعه به ازمایشگاه 12ساعت ازشروع ناشتابودن گذشته باشد.زمان ناشتایی نبایدکمتراز8ساعت وبیش از16ساعت باشدمصرف اب به میزان کافی توصیه می شود.

*بهتراست که نمونه گیری راقبل ازساعت 10صبح شروع کنیدوازانجام ان درساعت دیرتردرحدامکان خودداری شود(مگربه دستورپزشک)

*درمورد مصرف داروویاتزریق انسولین صبح روز ازمایش وطی 2ساعت انجام ازمایش با پزشک معالج هماهنگ نمایید.

*درطی ساعات ناشتایی ازنوشیدن قهوه وچای پرهیزنماییدنوشیدن اب درحدلازم مانعی ندارد.

*پس ازاینکه نمونه خون برای اندازه گیری قندخون ناشتاازشماگرفته شودصبحانه میل نمایید.حتی الامکان صبحانه هرروزه خودراباخودهمراه بیاوریدودرازمایشگاه صرف کنید.توصیه می شودکه صبحانه حاوی حداقل 75گرم موادقندی باشد.

*زمان شروع خوردن صبحانه ساعت رایادداشت کنید.نمونه گیری دقیقا2ساعت پس اززمان مذکورانجام میپذیرد.

*قبل ازانجام نمونه گیری ودرحین 2ساعت امادگی ازانجام ورزش سنگین وهرگون فعالیت بدنی غیرمعمول خودداری گردد.

*مصرف استامینیوفون قبل ازازمایش ممکن است باعث افزایش کاذب قندخون شودبنابراین توصیه می شودکه درصورت مصرف پزشک خودرامطلع کنید.

*بهتراست نمونه ازمایشهای ناشتاصبح اول وقت تهیه شوند(به جزمواردی که توسط پزشک معالج یاازمایشگاه تعیین می گردد)

دستورالعمل نمونه گیری برای ازمایش تحمل گلوکز

(Gtt(

کلیات

این ازمایش درموارد شک به بیماری دیابت ببیشتر دردوران بارداری وزمانی که گلوکزناشتاکمتراز140میلی گرم دردسی لیتربوده انجام می گیرد.این ازمایش اگرچه ازمایش حساسی است وولی فاقدصفت اختصاصی بودن است یعنی تحت تاثیررژیم غذایی وبیماریهاومتغیرهای مختلف قرارمی گیرد.برای انجام این ازمایش دادن نمونه ادرار وبررسی ان ازنظروجودقندهمراه باهربارخونگیری توصیه می شود.

توصیه های قابل ارائه به بیماران

قبل ازنمونه گیری

1-مراجعه کننده محترم توجه داشته باشیدکه برای نمونه گیری حداقل 3الی 4ساعت بایددرازمایشگاه حضورداشته باشیدوتوصیه شده است که نمونه گیری بین ساعات 7الی 9صبح شروع شود.

2-سه روزقبل ازنمونه گیری وعده های غذایی باید به گونه ای باشدکه بدن شمامقدار200-300گرم مواد قندی دریافت کرده باشد.

توجه:اگردرسه وعده غذایی که روزانه میل می کنیدمقدارکافی نان وبرنج موجود باشداین مقدارقندبه بدن شماخواهدرسیددرغیر اینصورت می توانید ازموادی مانند خرما کشمش نان برنج ووعده های غذایی خود استفاده کنید.

3-صبح روز نمونه گیری باید12سلعت ناشتا باشیدومواد غذایی مصرف نکنیدولی به میزان کافی اب بنوشید.

4-8ساعت قبل ازنمونه گیری ازانجام فعالیت خودداری کنید.

5-ازاستعمال دخانیات ومصرف قهوه والکل از36 ساعت قبل ازنمونه گیری پرهیزکنید.

برای ادامه مصرف یا قطع مصرف دیگر داروهای خودبا پزشک معالج خودمشورت نمایید.

*درمورد مصرف دارو ویاتزریق انسولین صبح روز ازمایش وطی 2ساعت انجام ازمایش پزشک معالج هماهنگ کنید.

انجام نمونه گیری:

1-انجام نمونه گیری خون برای به دست اوردن قندخون ناشتا قبل ازمیل کردن شربت قندالزامی است.

2-شربت قندی یاپودرگلوکزراکه همکاران بخش نمونه گیری به شمامی دهندرادرمدت 5دقیقه بنوشیدوبلافاصله فرد نمونه گیررامطلع سازیدتاساعات نمونه گیری شماراجهت مراحل نمونه گیری بصورت مکتوب به شمااعلام نماید.

حتمادرزمانهای اعلام شده درازمایشگاه حضوریابید.

3-تازمانی که نمونه گیری شماتمام نشده هیچ غذایی میل نکنیدولی بهتراست اب بنوشید.

4-درطول زمان انجام نمونه گیری ورزش نکنیدوازاستعمال دخانیات پرهیز کنید.

5-چنانچه شربت گلوکزخورده شده رااستفراق نمودیدحتمامسئول نمونه گیری رامطلع سازید.

6-بعدازمیل کردن شربت قندممکن است دچارحالات سرگیجه لرزش دلواپسی عرق کردن وضعف شویدکه این حالت گذرااست ولی چنانچه این حالت به طول بینجامدحتما مسئول نمونه گیری رامطلع سازید.

7-پس ازاتمام نمونه گیری می توانیدغذای عادی روزانه خودرامیل کنید.

8-دربرخی موارددادن نمونه ادراروارزیابی ان ازلحلظ وجودقندهمراه هربارخونگیری توصیه می شود.

دستورالعمل نمونه گیری برای ازمایش

(Gct)

کلیات

برای غربالگری بانوان مبتلا به دیابت شیرین دردوران بارداری (هفته 24تا28حاملگی)ازمایش جی سی تی درخواست می شود.برای انجام این ازمایش دادن نمونه ادراروبررسی ان ازنظروجود قندهمراه باهربارخونگیری توصیه می شود.

توصیه قابل ارائه به بیماران

1-برای اماده سازی ونمونه گیری 90دقیقه وقت لازم است.

2-ناشتابودن برای این ازمایش ضروری نیست ولی بایدازاخرین وعده غذایی حداقل 2ساعت گذشته باشد.

3-شربت قندی یاپودرگلوکزکه به شماداده می شودحاوی 50گرم گلوکزاست لطفاانرادرظرف 5دقیقه میل کنید.

4-وقتی شربت راکامل میل نمودیدساعت رانگه کرده وبه پرسنل نمونه گیری اطلاع دهیدتاحتماروی برگه شماثبت گرددوساعت نمونه گیری به شمااطلاع داده شود.

5-بعدازمیل نمودن شربت تازمان نمونه گیری ازخوردن سیگارکشیدن اشامیدن وورزش کردن خودداری نمایید.

شرایط نگهداری نمونه ونحوه انتقال

جداسازی سرم ازلخته بایدکمترازیک ساعت انجام شودنمونه سرم 7روزدریخچال (8-2درجه ساتی گراد)پایداراست.

ملاحظات ایمنی

درهنگام نمونه گیری وانجام ازمایش بایدنکات ایمنی ماننداستفاده ازدستکش رعایت شود.

دستورالعمل نمونه گیری جهت ازمایش پرولاکتین

کلیات

پرولاکتین هورمونی است که ازهیپوفیز ترشح می شودوکنترل اعمالی مانند شیردهی درزنانم رابه عهده دارد.افزایش ان می تواندمشکلاتی رابرای فردایجاد کنددرمواردشک به اختلالات وتوده های فضاگیر هیپوفیز ناباروری وامنوره وغیره اندازه گیری این هورمون انجام میپذیرد.

توصیه قابل ارائه به بیماران

*ترجیحا12ساعت ناشتاباشد

*توصیه شده زمان نمونه گیری صبح باشد

*زمان مراجعه به ازمایشگاه 4-3ساعت بعدازبیدارشدن باشد.

*درروزنمونه گیری ازورزش کردن خودداری شود.

*توصیه می شودکه درزمان نمونه گیری استرس نداشته باشید.

*قبل ازنمونه گیری به مدت 30دقیقه ارام وبدون استرس درجایی بنشینید.

شرایط نگهداری نمونه

نمونه سرم جهت انجام ازمایش به مدت 14روزدریخچال (8-2درجه سانتی گراد)و6ماه درفریزر20-درجه پایداراست.

ملاحظات ایمنی

درهنگام نمونه گیری وانجام ازمایش بایدنکات ایمنی مانند استفاده ازدستکش رعایت شود.

دستورالعمل قبل ازازمون پوستی توبرکولین (Ppd)

کلیات

ازجمله کاربردهای این ازمایش تشخیص افرادی است که بامایکوباکتریوم توبرکلوزیس (سل)تماس داشته اندولی باان نمی توان بیماری فعال راازالودگی غیر فعال افتراق داد.

توصیه های قابل ارائه به بیماران:

*محل تزریق توسط فردی که ان رابه شماتزریق می کندباخودکارمشخص می شودلطفادرصورت پاک شدن یاکمرنگ شدن اثرخودکاران رامجدداپررنگ نمایید تادرزمان ازمایش مشکلی ایجادنشود.

*نتیجه ازمون بعداز72-48ساعت بایستی قرائت شوددراین مدت ازاستحمام خودداری فرماییدازانجایی که ازمایش روی بدن انجام می شودبدیهی است که خود شخص بایدبعداز48الی 72ساعت به ازمایشگاه مراجعه کند.

*بعدازانجام تزریق ممکن است ضخامت وسفتی وهمچنین قرمزی درپوست ناحیه تزریق رویت گرددلطفانگران نشویداین واکنش درصورت برخورد قبلی باباسیل سل یاانجام واکسیناسیون بی سی جی زده ایدزمات تزریق واکسن رابه بخش نمونه گیری اطلاع دهید.

*لطفا درصورت احساس خارش درمحل تزریق انراتحریک نکنید

*چنانچه بدلایلی بعداز72ساعت مراجعه بهازمایشگاه برای شمامقدورنیست باپزشک خودتماس گرفته واورا مطلع سازیدتاتوسط ایشان بررسی شوید.

*محل تزریق ازمایش را24تا72ساعت نخارانید وآب نزنید

*برای افرادی که درگذشته نتیجه ازمایش توبرگولین انها مثبت شده نبایداین ازمایش راانجام دادبنابراین این موضوع رابه ازمایشگاه اطلاع دهید.

*برای خانم حامله فقط بادستورکتبی پزشک معالج می توان این ازمایش راانجام داد.

*حتی الامکان تاخواندن ازمایش به جای وضوگرفتن تیمم کنید.

*درصورت مبتلا بودن به بیماریهای عفونی ویاسایر بیماریهایی که سبب نقص ایمنی می شوندقبل ازانجام تست مسئولین ازمایشگاه رامطلع سازید.

راهنمای تدوین روش اجرایی فرایندگزارش دهی

روش اجرایی گزارش دهی مثل هرروش اجرایی بایدبه سوالاتی ماننداینکه چه کاری درچه زمانی توسط چه کسانی وبااستفاده ازچه مستنداتی درفرایند پس ازازمایش پاسخ دهد.کلیات این روش اجرایی می تواندبه صورت متن یاروند نما (فلودیاگرام) نوشته وطراحی شود:

*دامنه کاربردروش

*مسئول اجرای روش(مسئول یاصاحب فرایند)

*تاریخ اجرای روش

*شناسه (شماره) مستندسازی روش که شامل شماره (کد) ویرایش مدرک نیز هست.

*مستندات و مدارک ضمیمه (ازجمله نرم افزارهای رایانه ای مرتبط)

لازم به ذکراست که دراین قسمت به طورکلی جهت اشنایی کارشناسان ومسئولین فنی نکاتی ذکرگردیده است که درهرازمایشگاه بایدبادرنظرگرفتن این نکات روش اجرایی گزارش دهی تدوین گرددوهم ازمایشگاه بادرنظرگرفتن روندفعالیت های جاری خودبخشهای مستندات خودراتکمیل نماید.

باتوجه به اینکه برگه گزارش نتیجه نهایی فرایندهای متعددی است که درجریان انجام یک ازمایش روی می دهدبدیهی است تلاش مدیروکارکنان ازمایشگاه براین است که بیشترین دقت درارائه گزارش صورت گیردوبه این منظورتوصیه می گردداقدامات زیردراین خصوص صورت گیرد:

تدوین برگه (فرم)گزارش دهی

برگه گزارش دهی باید طبق معیارهای منطبق با استانداردها و مقررات و همچنین شرایط و دامنه کار ازمایشگاه طراحی شده و حاوی اطلاعات کافی و کامل باشد طراحی برگه با شکل مناسب باید حاوی اطلاعات زیر باشد:

*مشخصات شناسنامه

شامل نام ازمایشگاه ادرس و تلفن ازمایشگاه مشخصات درخواست کننده ازمایش تاریخ و زمان پذیرش زمان جمع اوری نمونه نوع نمونه موردازمایش مشخصات بیمار و در صورت لزوم اطلاعات بالینی (مثلادرخصوص ازمایشهای پاتولوژی) نام مسئول فنی ازمایشگاه همراه با امضا وی و تاریخ گزارش.

مشخصات آزمایش ها

درج نام ازمایش محدوده مرجع بیولوژیک و در صورت لزوم محدوده بحرانی هر ازمایش و واحد مقادیر اندازه گیری شده.

دراین قسمت باید توجه کرد که حتی الامکان نام ازمایشگاه و واحدهای مربوطه با استانداردهای تعیین شده ازطرف مراجع ذی صلاح مطابقت داشته باشد.

*درج موارد عدم کیفیت یا کفایت نمونه و علل ان

*درج توصیه های ضروری درخصوص ازمایش های مختلف

تعیین ورودی های فرایند گزارش دهی

*ورودی های فرایندهای گزارش دهی درهرازمایشگاه می تواندشامل:نتایج ازمایش هاازبخشهای مختلف ازمایشگاه که بستگی به ساختاروماهیت ازمایشگاه متنوع ومتفاوت است واین نتایج می تواندتوسط کارکنان فنی ویا مسئولین بخشها درمحیط کاغذی مانند لیست کاری دفترهای پاسخ دهی ویادرمحیط رایانه ای (برنامه پذیرش وپاسخ دهی)ثبت شود.

*همچنین درخواست ازمایش می تواندکتبی شفاهی الکترونیکی یابه اشکال دیگرباشد.

بررسی جوابها ازبخش های مختلف

*دراین مرحله ازفرایندبایدنتایج ازنظرکامل بودن وثبت دقیق اطلاعات همراه بادرنظرگرفتن مقادیرمرجع بیولوژیک واحدهای اندازه گیری ومقادیر بحرانی توسط متصدی پاسخ دهی کنترل شده ودرصورت وجودهرگونه نقص به مسئول مربوطه اطلاع داده شودونسبت به رفع ان اقدام شود.

*پس ازاطمینان ازتکمیل جوابهای مربوط به یک بیمارنتایج چاپ ودراختیارمسئول فنی ازمایشگاه قرارمی گیرد.

*البته ممکن است دربرخی ازازمایشگاههامسئول فنی قبل ازچاپ نهایی گزارش (جواب)ازمایش دربرنامه رایانه ای ان راتاییدکرده واجازه چاپ ان راصادرکند.

کنترل وبررسی فنی وعلمی نتایج توسط مسئول فنی

مسئول فنی ازمایشگاه پس ازتکمیل نتایج وارایه ان توسط متصدی گزارش دهی به صورت چاپی یادربرنامه های رایانه ای باتوجه به اطلاعات بالینی بیمارومقایسه نتایج نسبت به تاییدیا تصویب نهایی اقدام می نمایدویادرصورت لزوم نسبت به اقداماتی چون تکرارازمایش دریافت اطلاعات بالینی بیشتردرج یادداشتهای لازم یاتفسیرنتایج تصمیم گیری یا اقدام نماید.

طراحی دستورالعمل ها وراهنمای زیرکه ازعوامل ضروری برای ارائه گزارش است:

*نحوه اطلاع به بیماردرمواردی که نمونه گیری باید تکرارشود.

*نحوه اطلاع به پزشک درخصوص مقادیری که درمحدوده بحرانی قرارداشته ونیازبه اقدام فوری دارندمانند بیلی روبین بالای نوزادان و....

*پیگیری مواردی که نیازبه اقدامات بعدی درزمانهای خاص وجود داردمثل نتایج نمونه های بدخیم پاتولوژی و....

*تعیین زمان چرخه کاری برای هرازمایش براساس نیازهای بالینی وبرنامه ریزی مناسب درخصوص زمان گزارش دهی ازمایش

*تعیین مدت زمان نگهداری برگه یا فایل گزارش براساس مدت زمان تعیین شده درمنابع موجودیامراجع ذیصلاح مثل ازمایش مرجع سلامت

*نحوه درج تغییرات محدوده مرجع بیولوژیک براساس تغییر کیت مورد استفاده یاشرایط مشابه

*تعیین مواردی که دراخرین بندتدوین برگه گزارش دهی این راهنما ذکرگردیده است.

*تعیین مواردی که مندرجات برگه گزارش باید قبل یا بعد ازتحویل به بیمارتغییر یابد.

*تعیین نحوه نظارت واطمینان ازدرج صحیح نتایج دربرگه گزارش وتعیین مسئول مربوطه

*تعیین مسئول یا مسئولین مجاز جهت تایید نهایی برگه گزارش

*تعیین نحوه انجام فعالیت درهنگام بروزشرایط غیر منتظره مانند خرابی رایانه وغیره..

ارایه گزارش به بیمار مراجعه کننده یا مراکزدرخواست کننده

گزارش ازمایش پس ازتصویب نهایی مطابق روش تعریف شده (به صورت کاغذی الکترونیکی رایانه ای)ارایه می گردد.

ثبت سوابق

یکی ازمهمترین مراحلی که درروش اجرای فرایند گزارش دهی باید مورد توجه قراردادعبارت است ازمشخص نمودن وتعریف سوابق نگه داری مدت زمان محیط وچگونگی نگهداری سوابق مربوط به این فرایند.